του Κωνσταντίνου Μενύκτα
Ευθεία επίθεση στο ιεραποστολικό έργο του Παλαίφατου Πατριαρχείου Αλεξανδρείας και του ίδιου του Πατριάρχη κ. Θεοδώρου Β’, έκανε ο Μητροπολίτης Βολοκολάμσκ Αντώνιος σε συνέντευξή του στο TASS, δικαιολογώντας την παράνομη εισπήδηση του Πατριαρχείου Μόσχας στην Αφρική.
Συγκεκριμένα, ο κ. Αντώνιος παρουσίασε τη Ρωσική Εξαρχία ως μια “ευγενική πράξη ανταπόκρισης σε αιτήματα κληρικών της Αφρικής”, αποκρύπτοντας επιμελώς την ωμή προσπάθεια γεωπολιτικής επέκτασης της Μόσχας εις βάρος μιας κανονικής Ορθόδοξης Εκκλησίας.
Οι ρωσικοί ισχυρισμοί και η πραγματικότητα
Κατά τη διάρκεια συνέντευξής του, ο Μητροπολίτης Βολοκολάμσκ Αντώνιος εξαπέλυσε επίθεση κατά του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας, επιχειρώντας να παρουσιάσει την αναγνώριση της Αυτοκέφαλης Ορθόδοξης Εκκλησίας της Ουκρανίας ως δήθεν προδοσία εκ μέρους του Πατριάρχη Αλεξανδρείας Θεοδώρου Β’. Ωστόσο, στην πραγματικότητα, ο Προκαθήμενος της δεύτερης τη τάξει Ορθόδοξης Εκκλησίας δεν έκανε τίποτα περισσότερο από το να συμμορφωθεί με τις αποφάσεις του Οικουμενικού Πατριαρχείου, το οποίο έχει την αποκλειστική αρμοδιότητα στην απονομή αυτοκεφαλίας.
Συγκεκριμένα, ανέφερε: «Ο Πατριάρχης Αλεξανδρείας είχε επισκεφθεί πολλές φορές στο παρελθόν τόσο τη Ρωσία όσο και την Ουκρανία. Σε πολλές δημόσιες ομιλίες του, ορκίστηκε πίστη στους Ιερούς Κανόνες, είπε ότι οι “Ουκρανοί σχισματικοί” δεν μπορούν να θεωρηθούν νόμιμοι, κανονικοί κληρικοί. Στο διαδίκτυο, μπορείτε να βρείτε μεγάλο αριθμό βίντεο όπου ο Πατριάρχης Θεόδωρος μιλάει γι ‘αυτό, μεταξύ άλλων, ενώ βρίσκεται στην Ουκρανία. Μόλις ένα χρόνο πριν από την αναγνώριση των “Ουκρανών σχισματικών”, επισκέφθηκε την Επισκοπή Οδησσού της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, υπό τον Μητροπολίτη Ονούφριο, όπου έτυχε θερμής υποδοχής, και προέτρεψε τους πιστούς να παραμείνουν πιστοί στην κανονική Εκκλησία.»
Ο Μητροπολίτης Αντώνιος, προσπάθησε να δικαιολογήσει τη ρωσική εισπήδηση στην Αφρική, ισχυριζόμενος ότι η Μόσχα «σεβόταν» τα κανονικά δικαιώματα του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας μέχρι το 2019. «Ιστορικά, η Ρωσική Εκκλησία είχε αρκετές ενορίες στην αφρικανική ήπειρο: στην Αίγυπτο, το Μαρόκο, την Τυνησία και τη Δημοκρατία της Νότιας Αφρικής», δήλωσε, προσπαθώντας να εμφανίσει τη ρωσική παρουσία ως κάτι το αυτονόητο. Και στη συνέχεια, τον Νοέμβριο του 2019, ο Πατριάρχης Θεόδωρος, με δική του απόφαση, που υιοθετήθηκε ακόμη και χωρίς τη συγκατάθεση της Συνόδου του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας, ανακοίνωσε την αναγνώριση της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Ουκρανίας και άρχισε να μνημονεύει τον προκαθήμενό τους (δηλ. τον Μητροπολίτη Επιφάνιο.).»
«Αυτή η πράξη του Πατριάρχη Θεόδωρου τον έκανε έναν άνθρωπο που δεν παρέμεινε συνεπής με όσα είχε πει. Αυτή η εντύπωση δημιουργήθηκε όχι μόνο σε εμάς, αλλά και σε έναν τεράστιο αριθμό κληρικών υπό τη δικαιοδοσία του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας. Κατάλαβαν ότι ο Πατριάρχης τους είχε διαπράξει προδοσία, και δεν θεωρούσαν ότι είχαν απέναντί τους έναν ειλικρινή άνθρωπο. Μετά από λίγο, το Τμήμα Εξωτερικών Εκκλησιαστικών Σχέσεων άρχισε να δέχεται πολλές δεκάδες εκκλήσεις από κληρικούς από την Αφρική, κυρίως από τον τοπικό πληθυσμό, οι οποίοι είπαν ότι μετά από όλα αυτά που συνέβησαν, δεν ήθελαν να βρίσκονται υπό το ωμοφόριο του Πατριάρχη, ο οποίος ενήργησε τόσο ανέντιμα. Και να ζητήσουν από τον Πατριάρχη Μόσχας να τους δεχθεί υπό την αιγίδα τους, στη δικαιοδοσία τους», πρόσθεσε, κατηγορώντας τον Πατριάρχη.
Η «μετάνοια» που δεν ήρθε ποτέ
Κατά τη διάρκεια της συνέντευξής του, ο Μητροπολίτης Αντώνιος συνέχισε να κατηγορεί τον Πατριάρχη Αλεξανδρείας ότι «πρόδωσε» τη Ρωσία επειδή αναγνώρισε την Ορθόδοξη Εκκλησία της Ουκρανίας.
Αρχικά, έκανε ολομέτωπη επίθεση στον Πατριάρχη Αλεξανδρείας, λέγοντας: «Όλα άλλαξαν το 2019, όταν ο Πατριάρχης Αλεξανδρείας Θεόδωρος Β ‘ (κατά κόσμο Νικόλαος Χορευτάκης) ξαφνικά και απροσδόκητα, μονομερώς, αναγνώρισε τους Ουκρανούς σχισματικούς (έτσι αναφέρεται στην Ορθόδοξη Εκκλησία της Ουκρανίας, η οποία έχει λάβει το αυτοκέφαλο από το Οικουμενικό Πατριαρχείο). Ο Πατριάρχης Αλεξανδρείας είχε επισκεφθεί πολλές φορές στο παρελθόν τόσο τη Ρωσία όσο και την Ουκρανία. Σε πολλές δημόσιες ομιλίες του, ορκίστηκε πίστη στους Ιερούς Κανόνες, είπε ότι οι “Ουκρανοί σχισματικοί” δεν μπορούν να θεωρηθούν νόμιμοι, κανονικοί κληρικοί.»
«Δεν μπορούσαμε να αφήσουμε αυτούς τους ιερείς σε μια τόσο δύσκολη συνθήκη. Ωστόσο, εξακολουθούσε να υπάρχει ελπίδα για πιθανή μετάνοια του Προκαθημένου της Αλεξάνδρειας ή ότι η Ιερά Σύνοδος αυτής της παλαίφατης Εκκλησίας θα ακυρώσει την απόφαση που έλαβε μονομερώς ο Πατριάρχης. Αλλά αφού ο Πατριάρχης Θεόδωρος τέλεσε «θεία λειτουργία» με τον προκαθήμενο της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Ουκρανίας τον Αύγουστο του 2021, δεν υπήρχε άλλη επιλογή.
Σύμφωνα με τους κανόνες της εκκλησίας, όποιος έχει λειτουργήσει με “σχισματικό” γίνεται και ο ίδιος σχισματικός. Και δεν θα μπορούσαμε να αφήσουμε χωρίς βοήθεια και φροντίδα, χωρίς την κανονική αιγίδα εκατοντάδων κληρικών και ενός ακόμη μεγαλύτερου αριθμού ενοριτών που επισκέπτονται τις ενορίες που έχουν υπό την επίβλεψή τους αυτοί οι κληρικοί.», προσθεσε.
«Υπήρχε ελπίδα για μετάνοια του Πατριάρχη Αλεξανδρείας» είπε ο Αντώνιος. Όταν αυτή η «μετάνοια» δεν ήρθε, η Ρωσία αποφάσισε να δημιουργήσει τη δική της «Εξαρχία» στην Αφρική, παρουσιάζοντάς το ως μια αναγκαία φροντίδα προς τους «αδικημένους» Αφρικανούς ιερείς και ως απάντηση στις εκκλήσεις των ενοριτών.
Τι είπε για την εισπήδηση του Πατριαρχείου Μόσχας στην Αφρική
Ο Μητροπολίτης Αντώνιος παρουσιάζει τη «Ρωσική Εξαρχία» ως «σωτήρα» της Αφρικής, λέγοντας ότι η Ρωσική Εκκλησία έχει αρχίσει να αποκτά ξαφνικά εκατοντάδες ενορίες: «Ως εκ τούτου, αποφασίστηκε η δημιουργία Πατριαρχικής Εξαρχίας της Αφρικής, διορίστηκε Πατριαρχικός Έξαρχος και η Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία άρχισε να δραστηριοποιείται ενεργά ανταποκρινόμενη στις εκκλήσεις. Ο έξαρχος και οι κληρικοί που ανταποκρίθηκαν επισκέφθηκαν αυτές τις ενορίες, γνώρισαν τους κληρικούς, έλαβαν αποφάσεις σχετικά με τη δυνατότητα ή την αδυναμία αποδοχής αυτών των ιερέων στη δικαιοδοσία της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας. Τον Δεκέμβριο του 2024, η Εξαρχία έκλεισε τρία έτη ζωής. Οι δύο επισκοπές — Νότια Αφρική (που καλύπτει 24 χώρες) και Βόρεια Αφρική (που καλύπτει 31 χώρες) — περιλαμβάνουν περίπου 350 ενορίες σε 32 αφρικανικές χώρες, με περισσότερους από 250 ιερείς να υπηρετούν σήμερα σε αυτές. Εκτός από τα πνευματικά, ήταν δυνατό να ξεκινήσει η υλοποίηση πολλών ανθρωπιστικών και εκπαιδευτικών έργων».
Η Ορθόδοξη Εκκλησία της Ουκρανίας και οι σχέσεις με το Πατριαρχείο Αντιοχείας
Εν συνεχεία, ο κ. Αντώνιος επανέλαβε τη γνωστή κατηγορία περί «σχισματικών» Ουκρανών, αναφερόμενος στην Ορθόδοξη Εκκλησία της Ουκρανίας, στην οποία χορήγησε τον Τόμο της Αυτοκεφαλίας ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ. Βαρθολομαίος, ο αποκλειστικά αρμόδιος για τη χορήγηση Αυτοκεφάλου.
Στην ερώτηση σχετικά με τις σχέσεις της με την Εκκλησία της Αντιοχείας, ο Μητροπολίτης Αντώνιος δήλωσε: «Η Ρωσική Εκκλησία έχει αναπτύξει ιστορικά άριστες σχέσεις με την Εκκλησία της Αντιοχείας. Σήμερα, ο ορθόδοξος κόσμος, δυστυχώς, βρίσκεται σε κατάσταση διαίρεσης λόγω των ενεργειών του Οικουμενικού Πατριαρχείου και του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας, τα οποία επιχειρούν να νομιμοποιήσουν το σχίσμα. Με το Πατριαρχείο Αντιοχείας έχουμε κοινές απόψεις σχετικά με τα ζητήματα των διορθοδόξων σχέσεων».
Τι απάντησε για τον Ντόναλντ Τραμπ
Όταν ρωτήθηκε σχετικά με την προσδοκία ότι ο νέος πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών, Ντόναλντ Τραμπ, θα ακολουθήσει μια πολιτική που προωθεί τις παραδοσιακές αξίες, ο Μητροπολίτης Αντώνιος σχολίασε:
«Παρακολουθώντας την ορκωμοσία του Προέδρου Ντόναλντ Τραμπ και ακούγοντας την ομιλία του, παρατήρησα ότι στις πρώτες ώρες της ηγεσίας του προέβη σε δηλώσεις που δείχνουν ότι αποδίδει ιδιαίτερη σημασία στις παραδοσιακές ηθικές αξίες. Συγκεκριμένα, αναφέρθηκε στη βιολογική διάκριση των φύλων, γεγονός που προκάλεσε έντονες αντιδράσεις από το φιλελεύθερο τμήμα της αμερικανικής κοινωνίας.
Επιπλέον, πριν από τις εκλογές, ορισμένοι εκπρόσωποι του Ντόναλντ Τραμπ εξέφρασαν ανησυχίες για την κατάσταση της θρησκευτικής ελευθερίας στην Ουκρανία, καταδικάζοντας την πολιτική του σημερινού καθεστώτος του Κιέβου απέναντι στην κανονική Ουκρανική Ορθόδοξη Εκκλησία, η οποία αντιπροσωπεύει την πλειοψηφία των χριστιανών στη χώρα. Ελπίζω ότι η κυβέρνηση Τραμπ, με την επιρροή που διαθέτει, θα δώσει την απαιτούμενη προσοχή σε αυτό το σοβαρό ζήτημα, καθώς οι διώξεις κατά της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας συνεχίζονται μπροστά στα μάτια της διεθνούς κοινότητας.»
