Aπό τον ΣΩΤΗΡΗ ΛΕΤΣΙΟ*
Τα διάφορα εικονοστάσια-προσκυνητάρια που συναντούμε διάσπαρτα στους υπαίθριους ανά την Ελλάδα χώρους, αποτέλεσαν το κεντρικό θέμα της έκθεσης «Αναθήματα-Οδοδείκτες Εικαστικής Πορείας» του μηχανικού και εικαστικού κ. Γιώργου Κεβρεκίδη. Η έκθεση αυτή παρουσιάστηκε πριν από λίγες ημέρες στους χώρους του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου στην Αθήνα.
Με αφορμή την έκθεση ο κ. Κεβρεκίδης μίλησε στην «Ορθόδοξη Αλήθεια» για το πώς αποφάσισε να αποτυπώσει εικαστικά τα διάφορα εικονοστάσια, για τα χαρακτηριστικά τους αλλά και για τις διαφορές που παρουσιάζουν από τόπο σε τόπο, ενώ αναφέρεται επίσης και για το πώς καθόρισε την έρευνα για τα εικονοστάσια ένα σοβαρό ατύχημα που είχε όντας ακόμη παιδί. Αναφέρεται ακόμη στο ρόλο που διαδραματίζει η θρησκευτική πίστη στη ζωή του και τονίζει ότι η αναζήτηση, η συλλογή, η καταγραφή και η ζωγραφική επεξεργασία των εικονοστασίων είναι μια διαδικασία ατέρμονη και ανεξάντλητη.
Πώς πήρατε την απόφαση να αποτυπώσετε στον καμβά σας τα διάφορα εικονοστάσια-προσκυνητάρια τα οποία βρίσκουμε διάσπαρτα σε διάφορα σημεία της ελληνικής υπαίθρου;
Τελείωνα ήδη το τρίτο έτος σπουδών, στη Σχολή Καλών Τεχνών. Ως είθισται, το τέταρτο και πέμπτο έτος είναι αφιερωμένα στην εκπόνηση πτυχιακής που παρουσιάζεται με το πέρας των σπουδών. Γύρευα, λοιπόν, κάποιο θέμα -ανάμεσα σε τόσα άλλα πιθανά- που θα μπορούσε να οπτικοποιηθεί εικαστικά, όχι αποκλειστικά μόνο μέσω της ζωγραφικής αλλά και μέσω άλλων εφαρμοσμένων τεχνικών (π.χ γλυπτική του assemblage, in situ εγκαταστάσεις) μιας και το συγκεκριμένο αντικείμενο αφορά σε τρισδιάστατες κατασκευές, στην ύπαιθρο. Στη λήψη της τελικής απόφασης καθοριστικό ρόλο έπαιξε η τεράστια ποικιλία των υπαίθριων εικονοστασίων –ή προσκυνηταρίων κατά τη λαϊκή έκφραση- που συναντούσα καθ΄ οδόν διανύοντας συχνά πυκνά την απόσταση μεταξύ Εύβοιας και Φλώρινας. Με τη βοήθεια της φωτογραφικής μου κάμερας καθώς και μιας βιντεοκάμερας αναλογικού τύπου ξεκίνησα το 2014 να καταγράφω -ως εν δυνάμει ρεπόρτερ δρόμου- όσα εικονοστάσια συναντούσα κατά μήκος μιας διαδρομής, κοντά στα 800χλμ.
Σε αυτή την καταγραφή παρακινηθήκατε και από κάποιο προσωπικό γεγονός που επέδρασε στο να πάρετε αυτή την απόφαση;
Την δεδομένη περίοδο τα κίνητρά μου ήταν περισσότερο συνυφασμένα με την αρχιτεκτονική των αυτοσχέδιων αυτών δομημάτων, η οποία ποικίλει ανάλογα με την περιοχή, την αισθητική, το βαλάντιο των εμπλεκομένων αναθετών -έτσι θα μπορούσαμε να αποκαλούμε τους συγγενείς των θυμάτων αυτοκινητικών δυστυχημάτων. Το δικό μου ατύχημα, ως παιδί, σίγουρα επηρέασε την αρχική μου πιο φορμαλιστική διάθεση, ώστε να λάβω εν συνεχεία υπόψη και τον παράγοντα άνθρωπο στην εικαστική μου έρευνα. Εχω υπάρξει κι εγώ στο παρελθόν θύμα τροχαίου ατυχήματος, όταν σε ηλικία εννέα ετών κι ενώ προσπάθησα να διασχίσω τον κεντρικό δρόμο που χωρίζει την ανωφέρεια από τον παραλιακό άξονα της Νέας Αρτάκης, με χτύπησε διερχόμενο αυτοκίνητο. Η εμπειρία της τρυφερής εκείνης ηλικίας είναι μόνιμα αποτυπωμένη πάνω μου -φέρω εμφανές κρανιακό αυλάκωμα στ’ αριστερά του μετωπιαίου οστού, το οποίο καλύπτω επιμελώς, μακραίνοντας ενίοτε τη φράντζα. Αφετέρου, έχει εντυπωθεί στη μνήμη μου ως μια πρώτη εμπειρία συμβίωσης αλλά και συμφιλίωσης με την ιδέα του θανάτου.
Με βάση την έρευνα και την καταγραφή μπορείτε να αναφερθείτε στη μορφολογία, στα ειδικά χαρακτηριστικά εν γένει και στα είδη αυτών των εικονοστασίων-προσκυνηταριών;
Μέσω της παρατήρησης εν συνεχεία σχεδιαστικής αποτύπωσης -από ένα απλό σκαρίφημα μέχρι μιας πιο αναλυτικής ζωγραφικής σύνθεσης- μέλημά μου είναι να ταξινομήσω τα εκατοντάδες έως χιλιάδες, τολμώ να πω, σύγχρονα εικονοστάσια της ελληνικής επικράτειας με βάση κάποια κοινά χαρακτηριστικά τους, τόσο μορφοπλαστικά όσο και τεχνοτροπικά, παρόλο που δεν εντάσσονται σε κανένα τυπολογικό κανόνα. Τα σχέδια αποτύπωσης των υπαρχόντων δομημάτων ταξινομούνται ως πιθανοί αρχιτεκτονικοί τύποι, ανάλογα και με κοινά χαρακτηριστικά που φέρουν π.χ υλικά, μορφή, διαστάσεις, τοποθεσία κ.α σε μια διαδικασία αρχιτεκτονικής κατηγοριοποίησής τους. Πλέον παρά την αυθαίρετη δόμησή τους, δεν επιτρέπεται να κατεδαφιστούν ή να απομακρυνθούν από έδρας ως ένας Αγραφος Νόμος.
Σε όλη την Ελλάδα συναντάμε τον ίδιο τύπο εικονοστασίου ή διαφέρουν αυτά από τόπο σε τόπο, από περιφέρειες σε περιφέρειες;
Συναντάται μία ευρεία -μορφολογικά- γκάμα που ανά τις περιοχές διαφοροποιείται ως προς την επιλογή των χρησιμοποιούμενων υλικών, ως προς την επιλογή κάποιων ντόπιων τεχνιτών αλλά και τεχνικών δόμησης. Για παράδειγμα όσο προχωράμε προς την Ηπειρο θα εντοπίσουμε εικονοστάσια φιλοτεχνημένα από το μεράκι του πετρά, το οποίο αποτυπώνεται λόγω και της αφθονίας του υλικού αλλά και της ιδιαίτερης μαστοριάς του δημιουργού. Στον σχεδιασμό αλλά στον τρόπο δόμησης λαμβάνονται κατεξοχήν τοπικά υλικά παραγωγής της εκάστοτε γεωγραφικής θέσης (π.χ. πέτρα Καρύστου), όπως επίσης το εκάστοτε περιβαλλοντικό ανάγλυφο, στον τόπο όπου προκλήθηκε το ατυχές γεγονός, μπορεί να παίξει μικρό ή σημαντικό ρόλο.
*αναδημοσίευση από την εφημερίδα “Ορθόδοξη Αλήθεια”
