Η κυβέρνηση του Ισραήλ και η Χαμάς έκλεισαν χθες Τετάρτη συμφωνία κατάπαυσης του πυρός και απελευθέρωσης ομήρων έπειτα από 15 μήνες πολέμου με δεκάδες χιλιάδες νεκρούς και ανυπολόγιστες καταστροφές στη Λωρίδα της Γάζας, που έχει βυθιστεί σε ανθρωπιστική καταστροφή και χάος.
Η συμφωνία, καρπός εξαιρετικά πικρών έμμεσων διαπραγματεύσεων, με τη μεσολάβηση του Κατάρ, της Αιγύπτου και των ΗΠΑ, κλείστηκε μερικά εικοσιτετράωρα πριν από την επιστροφή του Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο.
Σύμφωνα τις αρχές του Κατάρ, η κατάπαυση του πυρός θα τεθεί σε εφαρμογή δεκαπέντε λεπτά μετά το μεσημέρι της Κυριακής.
Ακολουθεί περιήγηση στον ορίζοντα των διεθνών αντιδράσεων.
Ο Τζο Μπάιντεν εξέφρασε «χαρά» για την προσεχή απελευθέρωση των ομήρων που κρατούνται στη Λωρίδα της Γάζας κατά τη διάρκεια τηλεφωνικής συνδιάλεξης με τον ισραηλινό πρωθυπουργό Μπενιαμίν Νετανιάχου.
Ο αμερικανός πρόεδρος, ο οποίος θα εγκαταλείψει τον Λευκό Οίκο τη Δευτέρα, την επομένη της έναρξης της εφαρμογής της εκεχειρίας στη Λωρίδα της Γάζας, διαβεβαίωσε σε ανακοίνωσή του πως η συμφωνία οφείλεται στις «εντατικές προσπάθειες» της αμερικανικής διπλωματίας.
Ο εκλεγμένος πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ, που θα τον διαδεχθεί την ερχόμενη εβδομάδα, εξήρε μέσω Truth Social την «επική» συμφωνία η οποία, κατ’ αυτόν, δεν θα μπορούσε να είχε συναφθεί χωρίς «την ιστορική νίκη μας τον Νοέμβριο», διαμηνύοντας ταυτόχρονα πως δεν θα επιτρέψει η Λωρίδα της Γάζας «να ξαναγίνει ασφαλές καταφύγιο τρομοκρατών».
Ο ισραηλινός πρόεδρος Ισαάκ Χέρτσογκ, που έχει κατά κύριο λόγο εθιμοτυπικό ρόλο, εξήρε τη συμφωνία χαρακτηρίζοντάς τη «σωστή επιλογή», «σημαντική» και «απαραίτητη» για να επιστρέψουν οι όμηροι στα σπίτια τους, καθώς δεν υπάρχει «μεγαλύτερη ηθική, ανθρώπινη, εβραϊκή η ισραηλινή υποχρέωση» από αυτή, σε τηλεοπτικό διάγγελμά του.
Αντίθετα, ο Μπεζαλέλ Σμότριτς, ο ακροδεξιός υπουργός Οικονομικών του Ισραήλ, καταδίκασε την «κακή και επικίνδυνη για την ασφάλεια του κράτους του Ισραήλ» συμφωνία αυτή τονίζοντας πως οι υπουργοί της παράταξής του θα την καταψηφίσουν. Η συμφωνία αναμένεται να επικυρωθεί αργότερα σήμερα από το υπουργικό συμβούλιο.
Οι «τελευταίες λεπτομέρειες» της συμφωνίας τελούν ακόμη υπό «οριστικοποίηση», σημείωσαν οι υπηρεσίες του ισραηλινού πρωθυπουργού Νετανιάχου περί τα μεσάνυχτα (τοπική ώρα και ώρα Ελλάδας).
Νωρίτερα ανέφεραν πως ο πρωθυπουργός Νετανιάχου «ευχαρίστησε» τους Ντόναλντ Τραμπ και Τζο Μπάιντεν για τη «βοήθεια» τους ώστε να εξασφαλιστεί «η απελευθέρωση των ομήρων».
Η Χαμάς είδε στη συμφωνία «θρίαμβο» της «γενναίας αντίστασης», καρπό της «ανθεκτικότητας» του παλαιστινιακού λαού Πρόσθεσε πως η συμφωνία αυτή ανοίγει τον δρόμο για να «πραγματωθούν οι πόθοι του (παλαιστινιακού) λαού για απελευθέρωση».
«Δεν θα ξεχάσουμε, ούτε θα συγχωρήσουμε» τα δεινά που υπέστησαν οι Παλαιστίνιοι, υπογράμμισε από την πλευρά του ο Χαλίλ Αλ Χάγια, από τους βασικούς διαπραγματευτές της Χαμάς.
Ο αιγύπτιος πρόεδρος Άμπντελ Φάταχ αλ Σίσι εξήρε τη συμφωνία, που παρουσίασε ως αποτέλεσμα «ενός και πλέον χρόνου πεισματωδών προσπαθειών και μεσολάβησης» της Αιγύπτου, του Κατάρ και των ΗΠΑ. Επέμεινε ότι είναι πολύ σημαντικό «να επιταχυνθεί η είσοδος επειγόντως απαραίτητης ανθρωπιστικής βοήθειας στον πληθυσμό της Γάζας», περιοχής βυθισμένης σε ανθρωπιστική καταστροφή.
Το υπουργείο Εξωτερικών της Ιορδανίας εξήρε τη συμφωνία και κάλεσε τη διεθνή κοινότητα να ενεργήσει «αμέσως» για να διανεμηθεί ανθρωπιστική βοήθεια στον μικρό παλαιστινιακό θύλακο.
Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν χαιρέτισε μέσω X τη συμφωνία και κάλεσε τα μέρη «να την εφαρμόσουν πλήρως», κρίνοντας πως φέρνει «ελπίδα σε μια ολόκληρη περιοχή όπου οι άνθρωποι υπέμειναν τεράστια δεινά για πάρα πολύ καιρό».
Ο πρόεδρος της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν τόνισε ότι η συμφωνία πρέπει να «τηρηθεί» και ότι πρέπει να «προκύψει» από αυτήν «πολιτική λύση».
«Έπειτα από δεκαπέντε μήνες αδικαιολόγητου μαρτυρίου, τεράστια ανακούφιση για τους Γαζαίους, ελπίδα για τους ομήρους και τις οικογένειές τους. Απόψε οι σκέψεις μου βρίσκονται στον Οφέρ (σ.σ. Καλδερόν) και Οχάντ (Γιααλομί)», σημείωσε ο αρχηγός του γαλλικού κράτους μέσω X, αναφερόμενος στους δυο γαλλοϊσραηλινούς ομήρους που κρατούν οι μαχητές του παλαιστινιακού ισλαμιστικού κινήματος.
«Η συμφωνία πρέπει να τηρηθεί. Οι όμηροι να απελευθερωθούν. Οι Γαζαίοι να διασωθούν. Πρέπει να προκύψει πολιτική λύση», συμπλήρωσε.
Η συμφωνία «ανοίγει τον δρόμο για το οριστικό τέλος του πολέμου και τη βελτίωση της επισφαλούς ανθρωπιστικής κατάστασης στη Γάζα», έκρινε από την πλευρά του ο καγκελάριος της Γερμανίας Όλαφ Σολτς μέσω X, καλώντας να «εφαρμοστεί κατά γράμμα».
Ο βρετανός πρωθυπουργός Κιρ Στάρμερ τόνισε πως η συμφωνία ήταν «είδηση που περίμεναν απελπισμένα οι Ισραηλινοί και οι Παλαιστίνιοι» και «άργησε πολύ».
«Πλήρωσαν το βαρύτερο τίμημα αυτής της ένοπλης σύρραξης που πυροδοτήθηκε από τη βάρβαρη επίθεση των τρομοκρατών της Χαμάς», προσθέτοντας πως πρέπει να επιτρέψει «καλύτερο μέλλον με διάρκεια» βασισμένο «στη λύση των δυο κρατών» – που απορρίπτει η κυβέρνηση Νετανιάχου.
Ο υπουργός Εξωτερικών της Ιταλίας Αντόνιο Ταγιάνι χαρακτήρισε «εξαίρετη είδηση» και «σημαντικό βήμα προς την ειρήνη» τη συμφωνία, καλώντας να «εδραιωθεί» ώστε «να προχωρήσουμε στα επόμενα στάδια».
Ο πρωθυπουργός της Ισπανίας Πέδρο Σάντσεθ εξήρε και αυτός τη συμφωνία, «κρίσιμη για να επιτευχθεί περιφερειακή σταθερότητα».
«Ήταν απόλυτα απαραίτητο βήμα στον δρόμο προς τη λύση δυο κρατών και τη δίκη ειρήνη με σεβασμό του διεθνούς δικαίου», πρόσθεσε ο επικεφαλής της ισπανικής κυβέρνησης μέσω X, συμπληρώνοντας πως πρέπει να «βάλει τέλος στον πόλεμο, να επιτρέψει να βελτιωθεί η καταστροφική ανθρωπιστική κατάσταση στη Γάζα και να απελευθερωθούν όλοι οι όμηροι».
«Έπειτα από πάρα πολλούς μήνες σύρραξης, αισθανόμαστε τεράστια ανακούφιση για τους ομήρους, τις οικογένειές τους και τον πληθυσμό στη Γάζα», ανέφερε ο πρωθυπουργός του Βελγίου Αλεξάντερ ντε Κρο μέσω X. «Ας ελπίσουμε ότι αυτή η κατάπαυση του πυρός θα βάλε τέλος στις εχθροπραξίες και θα σημάνει την έναρξη διαρκούς ειρήνης. Το Βέλγιο είναι έτοιμο να βοηθήσει», πρόσθεσε.
«Ο Καναδάς χαιρετίζει την ανακοίνωση της κατάπαυσης του πυρός στη Λωρίδα της Γάζας και θα υποστηρίξουμε όλες τις προσπάθειες για να εφαρμοστεί. Καλούμε τα μέρη να ενεργήσουν αμέσως. Όλοι οι όμηροι πρέπει να απελευθερωθούν. Αυτή η βία και αυτά τα φρικτά δεινά πρέπει να τελειώσουν», σχολίασε ο πρωθυπουργός του Καναδά Τζάστιν Τριντό μέσω X.
«Η ανθρωπιστική βοήθεια, που είναι τόσο κρίσιμη, φάρμακα, νερό, τρόφιμα, πρέπει να μπορέσουν να φθάσουν στους ανθρώπους που τα έχουν τόσο μεγάλη ανάγκη στη Λωρίδα της Γάζας», πρόσθεσε αργότερα ο καναδός πρωθυπουργός κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου.
«Ελπίζουμε ότι η συμφωνία θα είναι επωφελής για την περιφέρειά μας και για όλη την ανθρωπότητα, ιδιαίτερα για τους παλαιστίνιους αδελφούς μας, και ότι θα ανοίξει την πόρτα σε διαρκή ειρήνη και σταθερότητα», ανέφερε μέσω X ο πρόεδρος της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
Τονίζοντας πως η ανακωχή συμφωνήθηκε έπειτα από «τεράστιες θυσίες και μεγάλα δεινά του παλαιστινιακού λαού» στη Γάζα, το υπουργείο Εξωτερικών του Ιράκ υπογράμμισε «την ανάγκη να επιτραπεί αμέσως η διανομή βοήθειας στη Λωρίδα της Γάζας και στα παλαιστινιακά εδάφη».
Η Βαγδάτη παρότρυνε να «εντατικοποιηθούν οι διεθνείς προσπάθειες για την ανοικοδόμηση περιοχών που επλήγησαν από καταστροφές κατά τη διάρκεια της επίθεσης» του ισραηλινού στρατού, ώστε να υπάρξουν εγγυήσεις για την «επιστροφή στη φυσιολογική ζωή» και «βελτίωση των συνθηκών ζωής του πληθυσμού».
Η Σαουδική Αραβία σημείωσε την ανάγκη να «εφαρμοστεί» η συμφωνία, να «τερματιστούν οι ισραηλινές επιθέσεις στη Γάζα» και να υπάρξει «μόνιμη αποχώρηση των ισραηλινών δυνάμεων κατοχής» από τον θύλακο και «όλα τα άλλα παλαιστινιακά και αραβικά εδάφη», με ανακοίνωση Τύπου του υπουργείου Εξωτερικών του βασιλείου.
Ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες χαιρέτισε τη συμφωνία, πρώτο «κρίσιμο βήμα», προσθέτοντας πως είναι επιτακτική ανάγκη η συμφωνία να οδηγήσει σε άρση των «εμποδίων» ώστε να διανεμηθεί «ανθρωπιστική βοήθεια στη Γάζα», σύμφωνα με ανακοίνωση που δημοσιοποιήθηκε από τις υπηρεσίες του.
Ο Ύπατος Αρμοστής των Ηνωμένων Εθνών για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα Φόλκερ Τουρκ εξήρε τη συμφωνία, που υπόσχεται «τεράστια ανακούφιση έπειτα από τόσο αφόρητο πόνο και μιζέρια».
«Είμαι εξαιρετικά ανακουφισμένος χάρη για την είδηση της πρώτης φάσης της συμφωνίας κατάπαυσης του πυρός στη Λωρίδα της Γάζας και τώρα είναι επιτακτική ανάγκη να αντέξει», υπογράμμισε σε ανακοίνωσή του.
Η Διεθνής Επιτροπή του Ερυθρού Σταυρού και της Ερυθράς Ημισελήνου (ΔΕΕΣ) δήλωσε διατεθειμένη να διευκολύνει την απελευθέρωση των ομήρων και των φυλακισμένων και να «αυξήσει μαζικά» τη βοήθεια που παρέχει στη Λωρίδα της Γάζας.
«Αυτός ο εφιάλτης κράτησε υπερβολικά πολύ. Τα δεινά πρέπει να τερματιστούν. Οι άμαχοι στη Λωρίδα της Γάζας χρειάζονται προστασία και ανθρωπιστική βοήθεια. Οι όμηροι πρέπει να επιστρέψουν σπίτια τους», υπογράμμισε η Μιριάνα Σπόλιαριτς, σύμφωνα με ανακοίνωσή της.
«Η κατάπαυση του πυρός είναι η αρχή – όχι το τέλος», τόνισε η εκτελεστική διευθύντρια του Παγκόσμιου Επισιτιστικού Προγράμματος (ΠΕΠ), η Σίντι Μακέιν.
«Έχουμε τρόφιμα που περιμένουν στα σύνορα της Γάζας – και πρέπει να μπορέσουμε να τα μεταφέρουμε εντός σε μεγάλη κλίμακα. Για αυτό, χρειαζόμαστε να ανοίξουν όλα τα συνοριακά περάσματα και να μπορούμε να διανέμουμε τρόφιμα με κάθε ασφάλεια (…) σε όλους όσοι τα έχουν ανάγκη απ’ άκρου σ’ άκρο της Γάζας», συνέχισε. «Το προσωπικό των ανθρωπιστικών οργανισμών πρέπει να προστατεύεται», απαίτησε.
«Χρειαζόμαστε να δοθεί άδεια σε περισσότερο προσωπικό ανθρωπιστικών οργανώσεων να εισέλθει στη Γάζα. Και έχουμε ανάγκη περισσότερη επείγουσα χρηματοδότηση για να φθάσουμε σε όλους όσοι έχουν ανάγκη», επέμεινε η κυρία Μακέιν.
«Η ειρήνη είναι το καλύτερο φάρμακο», τόνισε μέσω X ο γενικός διευθυντής του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, ο Τέντρος Αντανόμ Γκεμπρεέσους, θυμίζοντας ταυτόχρονα πως οι «ανάγκες ως προς την υγεία στη Λωρίδα της Γάζας παραμένουν τεράστιες».
