“Αυτή η άνευ προηγουμένου κρίση αποκάλυψε τη δύναμη και την αξία της αγάπης και της αλληλεγγύης, που υπερβαίνουν τα ανθρώπινα πρότυπα και φέρουν τη σφραγίδα της χάρης του Θεού. Η πανδημία μας υπενθύμισε ότι ο κόσμος είναι μεγαλύτερος από τις ατομικές μας ανησυχίες και φιλοδοξίες, μεγαλύτερος από την εκκλησία και τις θρησκευτικές μας κοινότητες, και μεγαλύτερος από τις πολιτικές μας δυνάμεις και τα εθνικά μας συμφέροντα” ανέφερε μεταξύ άλλων ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ. Βαρθολομαίος στο χαιρετισμό του στην Δ’ Διάσκεψη της Χάλκης για το περιβάλλον (Halki Summit IV) που διοργανώνει το Οικουμενικό Πατριαρχείο με το επίκαιρο θέμα «COVID-19 και κλιματική αλλαγή: Ζώντας και μαθαίνοντας από την πανδημία».
Σε άλλο σημείο τόνισε ο κ. Βαρθολομαίος: “Προσευχόμαστε, πάνω απ’ όλα, ότι ο Θεός της αγάπης και του ελέους, ο δημιουργός του ουρανού και της γης, ο δημιουργός όλων των πραγμάτων ορατών και αόρατων, ο ιατρός των ψυχών και των σωμάτων μας, θα δώσει ανάπαυση σε όσους έχουν χάσει τη ζωή τους, θα ενισχύσει τους ασθενείς στη δοκιμασία τους, θα παρηγορήσει την οικογένεια και τους συγγενείς τους και θα στηρίζουν την ανιδιοτελή υπηρεσία υγειονομικής περίθαλψης και τους εργαζομένους σ’ αυτήν”.
Αναλυτικά ο χαιρετισμός του Οικουμενικού Πατριάρχη:
Αγαπητοί φίλοι και αγαπητοί ακροατές,
Διακεκριμένοι ομιλητές, προσκεκλημένοι και συμμετέχοντες,
Είναι ιδιαίτερο προνόμιο να σας καλωσορίσουμε σε αυτήν την εναρκτήρια διαδικτυακή συνάντηση της Διάσκεψης Κορυφής της Χάλκης (Halki Summit IV), που σηματοδοτεί την τέταρτη σε μια σειρά περιβαλλοντικής ευθύνης και βιωσιμότητας.
Αυτές οι διασκέψεις κορυφής ακολουθούν μια μακρά παράδοση σχεδόν τριών δεκαετιών. Πήραν το όνομά τους από το νησί της Χάλκης, σε μικρή απόσταση με πλοίο από την Κωνσταντινούπολη, τόπο μεγάλης σημασίας για το Οικουμενικό Πατριαρχείο, καθώς στην κορυφή του λόφου αυτού του νησιού, γνωστού ως «λόφου της ελπίδας», βρίσκεται το ιστορικό και υπέροχο οικοδόμημα της Πατριαρχικής Θεολογικής Σχολής, η οποία παρέμεινε σιωπηλή για ακριβώς 50 χρόνια, από το τέλος του ακαδημαϊκού έτους 1970-1971.
Φέτος όμως η συγκεκριμένη αυτή σύνοδος κορυφής πραγματοποιείται με ασυνήθιστο από πολλές απόψεις τρόπο, κυρίως λόγω του οδυνηρού αντίκτυπου του Covid-19 στη ζωή και τις αλληλεπιδράσεις των ανθρώπων. Γι’ αυτό θα θέλαμε να αφιερώσουμε μια σειρά από σκέψεις και προβληματισμούς για τις σχέσεις μεταξύ της πανδημίας και κλιματικής αλλαγής.
Μας τιμά ιδιαίτερα η παρουσία διακεκριμένων ηγετικών προσωπικοτήτων, στοχαστών και εμπειρογνωμόνων, που όλοι έχουν κοινό το ίδιο όραμα, τον ίδιο στόχο, την ίδια προσευχή και την ίδια υπόσχεση, δηλαδή τη θεραπεία των ευάλωτων ανθρώπινων υπάρξεων και ενός τραυματισμένου πλανήτη.
Οι προσπάθειές μας τις τελευταίες τρεις δεκαετίες έχουν επικεντρωθεί στην προώθηση της διαλόγου και της συνεργασίας μεταξύ όλων των θρησκειών και όλων των επιστημών σε μια προσπάθεια να συμβάλουμε στην ευαισθητοποίηση και την αλλαγή όσον αφορά την οικολογική κρίση.
Οι Σύνοδοι Κορυφής της Χάλκης απέδειξαν πως αποτελούν ένα ζωτικό βήμα σε αυτόν τον διάλογο και την εταιρική σχέση. Είμαστε πεπεισμένοι ότι κάθε πραγματική ελπίδα αναστροφής της κλιματικής αλλαγής απαιτεί ριζική μεταμόρφωση του τρόπου με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε και αντιμετωπίζουμε τον κόσμο.
Ωστόσο, μέρος του προβλήματος έγκειται στην απροθυμία μας να κάνουμε θυσίες για χάρη των άλλων και της γης. Καλούμαστε να διακρίνουμε μεταξύ τι θέλουμε και τι χρειαζόμαστε ή – το πιο σημαντικό – τι πρώτα απ’ όλα χρειάζεται ο κόσμος.
Πρέπει να είμαστε έτοιμοι για δαπανηρή προσφορά και θυσία. Όπως λέει ο Προφήτης Δαβίδ στο Β΄ Βιβλίο των Βασιλειών «Δεν θα προσφέρω στον Κύριο τον Θεό μου μια θυσία που δεν κοστίζει σε μένα τίποτα». [2 Βασιλειών 24:24] Αυτή η θυσία είναι μια θεμελιώδης θρησκευτική και πνευματική αξία. Είναι επίσης μια θεμελιώδης ηθική και υπαρξιακή αρχή.
Ταυτόχρονα, όπως και η κλιματική κρίση, ο Covid-19 μας έχει διδάξει επίσης το ανεκτίμητο μάθημα για τη σημασία του να ακούμε και να μαθαίνουμε ο ένας από τον άλλο. Να είναι ο άνθρωπος αρκετά ταπεινός για να φροντίζεις και να μοιράζονται τα αναγκαία ο ένας τον άλλο. Να «αγαπάμε τον πλησίον ως εαυτόν», έτσι ώστε όλοι «ζωήν έχωσιν και περισσόν έχωσιν», αφθονία δηλαδή ζωής.
Αυτή η άνευ προηγουμένου κρίση αποκάλυψε τη δύναμη και την αξία της αγάπης και της αλληλεγγύης, που υπερβαίνουν τα ανθρώπινα πρότυπα και φέρουν τη σφραγίδα της χάρης του Θεού. Η πανδημία μας υπενθύμισε ότι ο κόσμος είναι μεγαλύτερος από τις ατομικές μας ανησυχίες και φιλοδοξίες, μεγαλύτερος από την εκκλησία και τις θρησκευτικές μας κοινότητες, και μεγαλύτερος από τις πολιτικές μας δυνάμεις και τα εθνικά μας συμφέροντα.
Κατά την περίοδο αυτής της παγκόσμιας κρίσης – με τους υποχρεωτικούς περιορισμούς και εγκλεισμούς, με την αναστολή μετακίνησης και ταξιδιού, με το κλείσιμο των εργοστασίων και τη μείωση της βιομηχανίας – παρατηρήσαμε μείωση της ρύπανσης και της μόλυνσης της ατμόσφαιρας. Θυμηθήκαμε ότι δεν μπορεί να υπάρξει πραγματική πρόοδος που να βασίζεται στην καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος.
Επιπλέον, έγινε φανερό σε πρόσφατες μελέτες ότι η επίμονη και υπερβολική «εισβολή» της ανθρωπότητας στη φύση, με την τεράστια παράνομη διακίνηση άγριων ζώων και την καταστροφή των φυσικών οικοσυστημάτων, μέσω της αποψίλωσης, της αστικοποίησης, της εντατικής καλλιέργειας και μέσω της διασποράς χημικών ρύπων, όπως και η παγκοσμιοποίηση και η αυξημένη συνδεσιμότητα, είναι υπεύθυνα για τη γρήγορη εξάπλωση μεταδοτικών ασθενειών και ιών από ζώο σε ζώο, συμπεριλαμβανομένου του ανθρώπου. Δεν είναι τυχαίο ότι η αύξηση των ασθενειών που οφείλονται στην άγρια φύση έχει συμβεί παράλληλα με την αύξηση της καταπάτησης των ανθρώπων στον φυσικό κόσμο και ένα ταχέως μεταβαλλόμενο κλίμα. Η πανδημία δεν είναι μια πράξη «εκδίκησης» από τον Θεό, αλλά είναι μια απελπισμένη έκκληση για μια πολύ πιο σεβαστή προσέγγιση στη φύση από όλους μας.
Προσευχόμαστε, πάνω απ’ όλα, ότι ο Θεός της αγάπης και του ελέους, ο δημιουργός του ουρανού και της γης, ο δημιουργός όλων των πραγμάτων ορατών και αόρατων, ο ιατρός των ψυχών και των σωμάτων μας, θα δώσει ανάπαυση σε όσους έχουν χάσει τη ζωή τους, θα ενισχύσει τους ασθενείς στη δοκιμασία τους, θα παρηγορήσει την οικογένεια και τους συγγενείς τους και θα στηρίζουν την ανιδιοτελή υπηρεσία υγειονομικής περίθαλψης και τους εργαζομένους σ’ αυτήν.
Αυτή η δοκιμασία θα περάσει σύντομα. η πανδημία σταδιακά θα υποχωρήσει. Ο Θεός θα θεραπεύσει όλες τις πληγές. Η άνοιξη είναι ήδη μπροστά μας. Είθε όλοι να αναδυθούμε έχοντας ανακαλύψει μια διάσταση βάθους σε όλα τα πράγματα, έχοντας βιώσει την «καλήν αλλοίωσιν» και έχοντας εκτιμήσει την αξία των θεϊκών δώρων της ζωής και της υγείας, καθώς και της θυσίας και της αλληλεγγύης.
Ελπίζουμε ειλικρινά ότι οι στοχασμοί και οι συζητήσεις της Δ΄ Διάσκεψης Κορυφής της Χάλκης θα ξεδιπλώσουν φρέσκους και γόνιμους τρόπους ενημέρωσης και συνεργασίας μεταξύ τους. Είτε είστε ειδικοί, είτε παρακολουθείτε «ζωντανά» ή ακούτε την ηχογράφησή της, προσευχόμαστε για όλους σας να εμπνευστούν να ξεκινήσουν νέους και ζωτικούς τρόπους για μια πραγματική μετατροπή καρδιών και διανοίας.
Είθε ο Θεός να σας ευλογεί όλους!
Μετάφραση από το αγγλικό πρωτότυπο: Καθηγητής Πέτρος Βασιλειάδης
