Του Αρχιμ. Τριφυλλίου Ονησιφόρου
Οι τελευταίες μέρες ήταν για μένα μία πολύ δύσκολη περίοδος, από τις πιο δύσκολες της ζωής μου. Παντού επικρατεί η ανησυχία, η αμφιβολία, η ταραχή. Κανένας δεν μπορεί να απαντήσει με βεβαιότητα για το πόσο θα κρατήσει αυτή η πανδημία, αν τελικά θα καταφέρουμε να την αντιμετωπίσουμε και πότε. Και το επιστέγασμα; Κλείνουν οι εκκλησίες, οι ακολουθίες γίνονται κεκλεισμένων των θυρών και με ελάχιστους παρόντες.
Σε αυτές τις στιγμές τής ξηρασίας κάθε ανθρώπινης παρηγοριάς, η καρδιά μού έφερε στη μνήμη ένα αγαπημένο μου άγιο. Τον άγιο Μάξιμο τον Γραικό.
Γιατί όμως αυτόν τον άγιο; Τι μπορεί να ήταν αυτό που μού τον θύμισε. Και ανατρέχω και πάλι στον βίο του και ανακαλύπτω την αιτία που η καρδιά μου φώναζε εμπόνως προς αυτόν. Και το βρίσκω! Διαβάζω…
«Λόγω ατασθαλιών εκ μέρους πολιτικών και ορισμένων εκκλησιαστικών φορέων ο μεγάλος αυτός πατέρας αναγκάσθηκε να διαμαρτυρηθεί και να ελέγξει κάποιους, με βάση τις ευαγγελικές αξίες και σύμφωνα με την εκκλησιαστική ιδιότητα, που του χορηγήθηκε από τη Ρωσσική Εκκλησία και τη Βασιλεία της χώρας. Δυστυχώς όμως, αντί η κατάσταση των πραγμάτων να βελτιωθεί, ο Μάξιμος είχε πλέον να αντιμετωπίσει την έχθρα των ανθρώπων αυτών. Σ᾿ αυτούς συμπεριλαμβανόταν και ο ίδιος ο υπ᾿ αυτού ελεγχθείς Τσάρος και ο Μητροπολίτης της Ρωσσίας Δανιήλ, που αγνοούσαν το ειλικρινές ενδιαφέρον του Αγίου για τη σωτηρία τους και την ευθυδρομία της Ρωσσικής Εκκλησίας.
Απ᾿ εδώ αρχίζει μια βαριά σταυρική πορεία του Αγίου εν μέσω φυλακών και κατατρεγμών και μέχρι θανάτου δοκιμασιών. Αυτές ακριβώς οι δοκιμασίες τελειοποίησαν πνευματικά τον Μάξιμο.
Ο Άγιος καταδικάσθηκε, ως δήθεν αιρετικός, σε ισόβια φυλάκιση σιδηροδέσμιος, σε ισόβια στέρηση της μετάληψης των θείων μυστηρίων και σε ισόβια απομόνωση και απαγόρευση της επικοινωνίας με τους υπόλοιπους πιστούς. Και όλα αυτά, όπως είπαμε πιο πάνω, γιατί έλεγχε τους κατήγορους του για μη ηθική αναστροφή, σύμφωνα με τα χριστιανικά ήθη.
Ήταν σιδηροδέσμιος με βαρειές αλυσίδες σαν ο αίσχιστος των εγκληματιών, καταδικασμένος, από συναγωγή πονηρευομένων, ο φωτιστής ως αιρετικός, ο θεοφόρος ως βλάσφημος προς τα θεία, μη μπορώντας να συμμετέχει στα Θεία Μυστήρια· ποίος; ο κατ᾿ εξοχήν εραστής του Ιησού, ο θεοφόρος Μάξιμος!!! Αληθώς ποιος είναι ικανός, να διηγηθεί το μαρτύριό του και δη από τη στέρηση της θείας Ευχαριστίας; Μόνον όποιος γνώρισε την αγάπη Του γλυκυτάτου Ιησού, μπορεί να περιγράψει το μαρτύριο αυτό. Ο οποίος και μόνος κατάλαβε τι σημαίνει να αποκόπτεται κάποιος από την κοινωνία του Αχράντου Σώματος και Αίματος του Ηγαπημένου Ιησού.
Παρ᾿ όλες τις διαμαρτυρίες του Αγίου για το βαρύτατο και άδικο επιτίμιο αυτό και παρ᾿ όλες τις παρακλήσεις του να επιτραπεί σ᾿ αυτόν, τουλάχιστον, η μετάληψη των φρικτών μυστηρίων, λέγοντος με βαθύ πόνο: «…ζητῶ νὰ μὲ ἀξιώσητε τῆς Μεταλήψεως τῶν παναχράντων καὶ ζωοποιῶν τοῦ Χριστοῦ Μυστηρίων, τῶν ὁποίων ἀπεκλείσθην ἤδη ἐπὶ 17 ἔτη … Δότε μοι, σᾶς ἱκετεύω, ταύτην τὴν χάριν… σώσατε ἀπολλυμένην ψυχήν…» «…ζητῶ … οἶκτον καὶ φιλανθρωπίαν …..» «… ἔλεον ζητῶ, ἔλεον δείξατέ μοι, ἵνα καὶ ὑμεῖς τῆς αὐτῆς τύχητε χάριτος…», δυστυχώς οι κληρικοί της αδικίας, δεν τον εισάκουσαν. Τον κρατούσαν χωρίς να του επιτρέπουν τη Θεία Κοινωνία για δεκαοκτώ ολόκληρα χρόνια!
Ο Άγιος Μάξιμος υπέφερε όλα τα δεινά με υπομονή και ανεξικακία· ουδέποτε μέμφθηκε τους αίτιους που υπέβαλαν αυτόν σε τόσο μεγάλα και τέτοια δεινά. Ούτε εξήλθε καθόλου από τα όρια της ευγένειας και της πραότητας.
Αυτό οφείλεται κατά πρώτο λόγο στην άκρα ταπείνωση του Αγίου, που μιμούμενος τους λοιπούς αγίους Πατέρες διαμαρτυρόταν μεν για την κατηγορία εναντίον του ότι είναι αιρετικός και βλάσφημος, αλλά δεχόταν τις δοκιμασίες σαν να παραχωρήθηκαν σ᾿ αυτόν από το Θεό για τις αμαρτίες του. Να πως γράφει στο Μητροπολίτη Δανιήλ: «Σοὶ λέγω ὅμως περὶ τούτου ὅτι μὲ κατέκρινας ἐπὶ αἱρέσει καὶ μὲ ἀπέκλεισας τῆς μεταλήψεως τῶν θείων Μυστηρίων. Ὡς πρὸς δὲ τὰ λοιπά μου πολλὰ καὶ ἀμέτρητα ἁμαρτήματα, οὐδὲ τὸ στόμα μου δύναμαι νὰ ἀνοίξω· δὲν πρέπει ὅμως νὰ ἀπελπισθῶ, ἀλλ᾿ ἐλπίζω εἰς τὸ ἄμετρον τοῦ Θεοῦ ἕλεος…». Και αλλού: «Ὁ δίκαιος Κριτής, ὁ θέλων πάντας ἀνθρώπους σῶσαι, ὁ παραχωρήσας μοι θλίψεις τοιαύτας διὰ τὰς πολλὰς καὶ μεγάλας μου ἁμαρτίας καὶ οὐχὶ δι᾿ αἵρεσιν ἢ βλασφημίαν τινά…».
Η υπομονή του Αγίου οφείλεται στη θεία ενίσχυση. Και τούτο γιατί επαληθεύθηκε το ψαλμικόν «κατά το πλήθος των οδυνών μου εν τη καρδία μου αι παρακλήσεις σου εύφραναν την ψυχήν μου». Οι παρακλήσεις του Αγίου Πνεύματος ήταν τέτοιες, ώστε όχι μόνον να ισοζυγίζουν τις θλίψεις, τους πόνους από τους βασανισμούς και τα δάκρυα του Οσίου, αλλά και να υπερχειλίζουν στην καρδία του Αγίου τον θείο έρωτα, που του έγινε «άρτος ημέρας και νυκτός». Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα του Θείου Αγγέλου, που κατέβηκε στη φυλακή και πρόσφερε σ᾿ αυτόν το Σώμα και Αίμα του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού και ένεκα τούτου του θαύματος και της υπέρ νούν θείας όρασης και αντίληψης με θεία έξαρση συνέθεσε και έγραψε με κάρβουνο στο τοίχο της φυλακής ωδή προς το Άγιο Πνεύμα, που αρχίζει: «Ὁ τῷ μάννα ποτὲ ἐν ἐρήμῳ διαθρέψας τὸν Ἰσραήλ, …» και στη συνέχεια «Σὺν τοῖς ἀσωμάτοις Σου λειτουργοῖς ᾄδω σοι κἀγώ, …», που υπονοούν τη Θεία οπτασία του Αγγέλου, που του μετέδωσε το Σώμα και Αίμα του Κυρίου.
Ο Θεός οδηγούσε αυτόν μέσα απ᾿ αυτή την σκληρή οδό για την τελειότητα. Αυτό φαίνεται και στην προτροπή μάλιστα του Θείου Αγγέλου, που του εμφανίσθηκε και του είπε: «Μάξιμε, να κάνης υπομονή εις τα ενταύθα δεινά διά να εκφύγης τα δεινά της αιωνίου κολάσεως».
Κι έτσι κατάλαβα γιατί η σκέψη και η προσευχή μου ήταν τόσο έντονες στον άγιο Μάξιμο αυτές τις μέρες. Διότι ευρισκόμενος ο άγιος, σε άκρα ταπείνωση πνεύματος, έβαλε στην καρδιά του ότι αυτός είναι ο τελευταίος άνθρωπος πάνω στη γη, ταπεινούμενος με θεία επίγνωση ότι ο Κύριος επέτρεψε τα δεινά, διότι, μέσα από το δρόμο της άκρας ταπείνωσης, ήθελε να τον οδηγήσει στην ηθική τελειότητα, έγκλειστος και τέλειος ησυχαστής, προσευχόμενος έμπονα, με αλάλητους στεναγμούς της καρδίας και αδιαλείπτως, με τη νοερά από τα βάθη της καρδίας επίκληση του ονόματος του γλυκυτάτου Νυμφίου του Ιησού Χριστού. Έτσι με το μαρτύριό του και την άρση του Σταυρού του Κυρίου με επίγνωση, ο Άγιος έγινε τέλειος εν Χριστώ, απαθέστατος, ψαλτήριο τερπνό και εύηχος κιθάρα του Παναγίου Πνεύματος και κατοικητήριο της Αγίας Τριάδας, παρά το ότι εστερείτο και αυτού του όπλου της συμμετοχής στη θεία ευχαριστία!
Πηγή: Εκκλησία Κύπρου
