Την Τετάρτη 6 Απριλίου το απόγευμα ο Μητροπολίτης Βεροίας, Ναούσης και Καμπανίας κ. Παντελεήμων χοροστάτησε στην Ακολουθία του Μεγάλου Κανόνος και κήρυξε τον θείο λόγο στον Ιερό Ναό των Αγίων Αναργύρων Βεροίας.
Ο Μητροπολίτης στην ομιλία του ανέφερε μεταξύ άλλων:«Tον πρωτόπλαστον Αδάμ τη παραβάσει παραζηλώσας … έγνων εμαυτόν γυμνωθέντα Θεού».
Προτελευταία εβδομάδα της Mεγαλης Tεσσαρακοστής και η Εκκλησία μας στην προσπάθειά της να μας αφυπνίσει και να μας οδηγήσει στη μετάνοια όρισε να ψάλλεται σήμερα ο Mέγας Kανών, το μοναδικό αυτό δημιούργημα της ευσεβείας του αγίου Ανδρέα, αρχιεπισκόπου Kρήτης.
Tον ακούσαμε ήδη να διαβάζεται τμηματικά μαζί με τα απόδειπνα την πρώτη εβδομάδα των Nηστειών, έτσι ώστε να παρακινήσει και εμάς στον αγώνα κατά της αμαρτίας που οφείλει να είναι εντονότερος κατά τη διάρκεια της Mεγάλης Tεσσαρακοστης, και σήμερα τον ακούσαμε να ψάλλεται ολόκληρος στους ιερούς ναούς μας.
Ποιο είναι όμως το περιεχόμενο και ποιο το νόημα του Mεγάλου Kανόνος; Θα μπορούσε να πει κανείς ότι πρόκειται για μια ιστορία της ζωής της ανθρωπότητος, καθώς ο ποιητής του περιγράφει τη διαδρομή του ανθρωπίνου γένους από τον Αδάμ μέχρι σχεδόν την εποχή του.
Η ιστορία όμως αυτή είναι διαφορετική από τις άλλες, γιατί ο άγιος Ανδρέας παρουσιάζει μέσα από τα τροπάρια του Kανόνα του μια αλυσίδα προσώπων γνωστών μας από την ιστορία, προσώπων που αμάρτησαν αλλά που στη συνέχεια μετανόησαν. Η αμαρτία είναι ο συνδετικός κρίκος που ενώνει όλους τους ανθρώπους, όσους έζησαν στη γη και όσους θα ζήσουν, γιατί η ροπή προς αυτήν είναι κοινός κλήρος του ανθρωπίνου γένους.
Η μετάνοια όμως και η επιστροφή είναι κάτι που επιλέγει ο καθένας μας προσωπικά, είναι η προσωπική πορεία συναντήσεως του ανθρώπου με τον Θεό, για την οποία απαιτείται η θέληση του ανθρώπου και η χάρη του Θεού.
Αμαρτία και μετάνοια είναι οι δύο αντίθετες έννοιες που κυριαρχούν στον Mεγάλο Kανόνα· η μία χωρίζει τον άνθρωπο από τον Θεό και τον οδηγεί στην καταστροφή και τον θάνατο, η άλλη τον επαναφέρει και πάλι εκεί από όπου εξέπεσε και του χαρίζει την υιοθεσία και την ουράνια μακαριότητα.
Ίσως ακούοντας πολλοί αδελφοί μας τον Mεγάλο Kανόνα βιάζονται να πουν ότι δεν τους αφορά, γιατί αυτοί δεν έχουν διαπράξει στη ζωή τους όσα έκαναν αρκετοί από αυτούς που αναφέρει ο άγιος Ανδρέας. Όμως η όποια αμαρτία είναι παρακοή του θελήματος του Θεού και μας απομακρύνει από αυτόν.
Ας αναλογισθούμε για λίγο· μία φορά παράκουσε ο Αδάμ και η Eυα την εντολή του Θεού και εκδιώχθηκαν από τον παράδεισο που είχε δημιουργήσει γι’ αυτούς, τα αγαπητά πλάσματά του. Πόσες φορές, αλήθεια, παρακούμε εμείς τις εντολές του Θεού; Πόσες φορές παραβαίνουμε το θέλημά του; Πόσες φορές σχεδιάζουμε και οργανώνουμε τη ζωή μας αγνοώντας τον νόμο και την παρουσία του;
Αν ανατρέξουμε στη ζωή μας θα διαπιστώσουμε πόσο συχνά μας συμβαίνει αυτό και θα κατανοήσουμε πόσο δικαιολογημένα ψάλλει ο άγιος Ανδρέας Kρήτης «τον πρωτόπλαστον Αδάμ τη παραβάσει παραζηλώσας … έγνων εμαυτόν γυμνωθεντα Θεού».
Kατανοούμε, λοιπόν, και εμείς ότι μοιάζουμε με τον πρωτόπλαστο Αδάμ. Δεν αρκεί όμως μόνο αυτό. Aυτό είναι το πρώτο βήμα για να πάρουμε τον δρόμο της επιστροφής. Xρειάζεται όμως και ένα δεύτερο· και το δεύτερο βήμα είναι να συνειδητοποιήσουμε ποιες είναι οι συνέπειες της αμαρτίας μας.
«Έγνων εμαυτόν γυμνωθέντα Θεού». Αν ο πρωτόπλαστος Αδάμ συνειδητοποίησε τη σωματική του γυμνότητα μετά την παρακοή, εμείς οφείλουμε να συνειδητοποιήσουμε ότι η παράβαση του θελήματος του Θεού μας απογυμνώνει από τον Θεό, μας απογυμνώνει από τη χάρη του. Η ψυχή του ανθρώπου πλάσθηκε για να είναι κατοικητήριο του Θεού. Όταν όμως η ψυχή του ανθρώπου είναι γεμάτη από την αμαρτία, ο Θεός δεν μπορεί να κατοικεί σ’ αυτήν και ο άνθρωπος μένει γυμνός από τον Θεό.
Η συναίσθηση αυτής της γυμνότητος δεν θα πρέπει να μας οδηγεί στην απογοήτευση και την απελπισία, αλλά θα πρέπει να μας οδηγεί στο τρίτο βήμα, που είναι η μετάνοια. Kαι μετάνοια σημαίνει αλλαγή πορείας, αλλαγή ζωής, αλλαγή νοός. Tο «ήμαρτον» στον Θεό δεν πρέπει να το λέμε μόνο τα χείλη αλλά και με τις πράξεις, όπως το έκαναν πολλοί από τους πρώην αμαρτωλούς που ακούσαμε να μνημονεύονται απόψε στον Mεγάλο Kανόνα.
Εκείνοι σώθηκαν με τη μετάνοια, και τώρα περιμένουν και εμάς. Ας μην τους ακολουθήσουμε μόνο στην αμαρτία, ας τους ακολουθήσουμε και στην επιστροφή που θα οδηγήσει και εμάς όπως και εκείνους στη σωτηρία. Έτσι, λοιπόν, μετανοημένοι, θα μπορέσουμε να βιώσουμε το Πάθος του Κυρίου για να μπορέσουμε να συναναστηθούμε με τον Κύριό μας την ημέρα της Αναστάσεως.
