Από τον ΑΠΟΣΤΟΛΟ ΣΠΥΡΟΥ*
Χιλιάδες είναι οι προσκυνητές που επισκέπτονται πλέον την ευρύτερη περιοχή της Κόνιτσας, τον τόπο, όπου έζησε τα παιδικά του χρόνια ένα από τους πιο αγαπητούς σύγχρονους αγίους της Ορθοδοξίας, ο Άγιος Παΐσιος. Σύμφωνα με πληροφορίες από τοπικούς παράγοντες σχεδόν κάθε Σαββατοκύριακο, οι επισκέπτες που ακολουθούν τα πνευματικά βήματα του Αγίου υπερβαίνουν τους 3.000, αναζητώντας την ευλογία και την καθοδήγησή του.
Ο Γέροντας Παΐσιος ο Αγιορείτης, κατά κόσμον Αρσένιος Εζνεπίδης, γεννήθηκε τον Ιούλιο του 1924 στα Φάρασα της Καππαδοκίας, στη Μικρά Ασία. Σε ηλικία μόλις σαράντα ημερών, η οικογένειά του αναγκάστηκε να εγκαταλείψει την πατρίδα της λόγω της ανταλλαγής των πληθυσμών. Μετά την άφιξή τους στην Ελλάδα, εγκαταστάθηκαν αρχικά στον Πειραιά, έπειτα στην Κέρκυρα και στη συνέχεια στην Ηγουμενίτσα. Τελικά, όταν ο μικρός Αρσένιος ήταν δύο ετών, η οικογένεια βρήκε μόνιμη στέγη στην ακριτική Κόνιτσα της Ηπείρου.
Κεντρικός πυρήνας επισκέψεων των πιστών είναι η Μονή Στομίου, εκεί όπου έζησε και ασκήτεψε για τέσσερα χρόνια ο όσιος -από το 1958 έως το 1962- στην αρχή της μοναχικής του πορείας. Τους τελευταίους μήνες, η αυξημένη προσέλευση προσκυνητών ενισχύθηκε και από την προβολή της τηλεοπτικής σειράς για τη ζωή του Αγίου Παϊσίου, μέσα από την οποία πολλοί γνώρισαν για πρώτη φορά τη Μονή Στομίου και τη βαθιά σύνδεσή της με τα πρώτα βήματα του οσίου στη μοναχική ζωή. Στο ταπεινό αυτό μοναστήρι, το οποίο ο ίδιος αναστήλωσε με προσωπικό μόχθο, συγκινεί το γεγονός ότι ο άγιος δεν περιορίστηκε μόνο στην προσευχή, αλλά εργάστηκε με τα χέρια του σαν απλός μάστορας, κουβαλώντας πέτρες, φτιάχνοντας σκεπές και κουφώματα, παρακινώντας τους κατοίκους των γύρω περιοχών να συνδράμουν στο έργο.
ΤΟ ΜΟΝΑΣΤΗΡΙ
Η Μονή αυτή βρίσκεται σε μία από τις πιο εντυπωσιακές τοποθεσίες της χώρας μας, στη χαράδρα του Αώου, ανάμεσα στις απότομες πλαγιές της Τύμφης (υψ. 2.497 μ.) και της Τραπεζίτσας (υψ. 2.024 μ.). Ιδρύθηκε το 1442 στις απέναντι πλαγιές της Τραπεζίτσας, εκεί όπου σήμερα διασώζεται η τοποθεσία με την ονομασία «Παλιομονάστηρο». Στη σημερινή της θέση μεταφέρθηκε το 1774 από τον ηγούμενο Κωνσταντίνο, σε μια υπερυψωμένη έξαρση των χαμηλότερων υψομέτρων της Τύμφης. Κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, το μοναστήρι υπέστη σχεδόν ολοκληρωτική καταστροφή από τα γερμανικά στρατεύματα. Μόνο ο ναός διασώθηκε, γύρω από τον οποίο ξαναγεννήθηκε σταδιακά η Μονή ως ενεργό ανδρικό κοινόβιο. Σήμερα διαθέτει 11 νεόκτιστα κελιά, βοηθητικούς χώρους και ένα μικρό καθολικό σταυροειδούς τύπου με τρούλο. Το ξυλόγλυπτο τέμπλο με τις βυζαντινές εικόνες και τα ιερά λείψανα από το Παλιομονάστηρο μαρτυρούν τη μακρά πνευματική ιστορία του τόπου. Η πρόσβαση στη Μονή γίνεται μόνο με δίωρη πεζοπορία από τη γέφυρα της Κόνιτσας, διαδρομή που μετατρέπει το προσκύνημα σε μια βαθιά βιωματική εμπειρία. Κορύφωση του θρησκευτικού και τοπικού εορτασμού αποτελεί η 8η Σεπτεμβρίου, ημέρα του Γενεθλίου της Θεοτόκου, όπου εκατοντάδες προσκυνητές συρρέουν για να τιμήσουν την Παναγιά και να αποτίσουν φόρο ευγνωμοσύνης στον άγιο Παΐσιο, που ασκήτεψε εκεί και ανακαίνισε με κόπο και αγάπη τη μονή.
Η ΟΙΚΙΑ ΤΟΥ
Επόμενη στάση των επισκεπτών είναι το πατρικό σπίτι του αγίου, όπου η αρχιτεκτονική και η διακόσμηση του εσωτερικού, οι φωτογραφίες και τα προσωπικά αντικείμενά του σε μεταφέρουν σε μία άλλη εποχή. Εκεί αρχίζει το αντάμωμα με την ιστορία, την ιστορία του τόπου, της Μικρασίας, της Ορθοδοξίας. Σε αυτό το σημείο, ο μικρός Αρσένιος έκανε τα πρώτα του βήματα, έπαιξε τα πρώτα του παιχνίδια και απέκτησε τους πρώτους του φίλους. Εκεί ήταν που έμαθε τα πρώτα του γράμματα και την τέχνη του ξυλουργού, αλλά και εκεί όπου προσευχήθηκε και έλαβε την απόφαση να γίνει μοναχός.
Σημαντικός σταθμός για τον προσκυνητή είναι και το επονομαζόμενο «μπαλκόνι» της Κόνιτσας, το μικρό εκκλησάκι της Αγίας Βαρβάρας. Η διαδρομή ως εκεί είναι μοναδική: μέσα από δενδροσκέπαστα μονοπάτια -που κάποτε περπάτησε και ο μικρός Αρσένιος- ο επισκέπτης φτάνει ύστερα από περίπου δεκαπέντε λεπτά σε ένα σημείο που κόβει την ανάσα από την εικόνα που ξεδιπλώνεται μπροστά του: ένα γραφικό εκκλησάκι χτισμένο στην πλαγιά του βουνού, με θέα πανοραμική στην Κόνιτσα, στη χαράδρα του Αώου ποταμού, στην κορυφή της Γκαμήλας. Σε αυτό το μικρό ξωκλήσι πήγαινε ο μικρός Αρσένιος, για να προσευχηθεί. Εκεί, σύμφωνα με τη μαρτυρία του, παρουσιάστηκε η Παναγία για δεύτερη φορά και του χάρισε το θεϊκό δώρο της Προνόησης. Σε μια στιγμή κρίσης, όταν είχε ταραχθεί από τη θεωρία του Δαρβίνου, πήγε ξανά εκεί και προσευχήθηκε επί ώρες. Ο ίδιος θα διηγηθεί: «Ο Θεός περίμενε την αντιμετώπισή μου… Υστερα, παρουσιάστηκε ο ίδιος ο Χριστός μέσα σε άφθονο φως. Φαινόταν από τη μέση και πάνω. Με κοίταξε με πολλή αγάπη και μου είπε: “Ἐγώ εἰμι ἡ ἀνάστασις καί ἡ ζωή. Ὁ πιστεύων εἰς ἐμέ, κἄν ἀποθάνῃ, ζήσεται”». Ετσι στερεώθηκε μέσα του η πίστη στον Χριστό και εδραιώθηκε η πνευματική του πορεία.
*Αναδημοσίευση από την εφημερίδα “Ορθόδοξη Αλήθεια”
