Την Κυριακή 30 Μαΐου 2021, εορτάσθηκε υπό του Πατριαρχείου η εορτή της Κυριακής της Σαμαρείτιδος εις το εν Νεαπόλει της Σαμαρείας προσκύνημα του Φρέατος του Ιακώβ.
Κατά την εορτήν αυτήν η Εκκλησία όλη, ιδία η των Ιεροσολύμων, ποιείται μνήμην του γεγονότος της συναντήσεως και συνομιλίας της Σαμαρείτιδος γυναικός εκ της κώμης Συχάρ μετά του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού εις το Φρέαρ του Ιακώβ, ότε ο Κύριος και απεκάλυψεν αυτή τα του βίου αυτής και ότι Ούτος είναι ο Μεσσίας ο Χριστός, ο ομιλών μετ’ αυτής και ότι Πνεύμα ο Θεός και τους προσκυνούντας Αυτόν εν Πνεύματι και αληθεία δεί προσκυνείν ούτε εν Γαριζίν ούτε εν Ιεροσολύμοις, (Ιω. δ΄, 5-42).
Εις ανάμνησιν του Ευαγγελικού σωτηρίου γεγονότος τούτου ετελέσθη θεία Λειτουργία εις τον ύπερθεν του Φρέατος ανεγερθέντα υπό του ηγουμένου Αρχιμανδρίτου π. Ιουστίνου μεγαλοπρεπή και περικαλλή Ναόν της πιστευσάσης εις τον Κύριον και μαρτυρησάσης αυτής και της πολυμελούς οικογενείας αυτής, των αδελφών αυτής Αγίας Ανατολής, Αγίας Φωτώς, Αγίας Φωτίδος, Αγίας Παρασκευής, Αγίας Κυριακής και των δύο υιών αυτής Αγίου Φωτεινού και Αγίου Ιωσή.
Μετά του Πατριάρχου συνελειτούργησεν ο Μητροπολίτης Βόστρων κ. Τιμόθεος, ο Αρχιεπίσκοπος Κωνσταντίνης κ. Αρίσταρχος Αγιοταφίται Ιερομόναχοι και Αραβόφωνοι Πρεσβύτεροι και διάκονοι ψαλλόντων του ιατρού Γιακούμπι και άλλων ψαλτών των ομόρων ενοριών και μετεχόντων πολλών πιστών ιθαγενών και προσκυνητών εξ Ιερουσαλήμ και των περιοχών της Νεαπόλεως, παρουσία του Γενικού Προξένου της Ελλάδος εις τα Ιεροσόλυμα κ. Ευαγγέλου Βλιώρα.
Εις το Κοινωνίκόν της θείας Λειτουργίας ο Πατριάρχης Ιεροσολύμων εκήρυξε διά της κάτωθι προσφωνήσεως Αυτού:
Ἐπί τό Φρέαρ ὡς ἦλθεν ἡ Σαμαρεῖτις ἠρώτα τόν εὔσπλαγχνον παράσχου μοι τό ὕδωρ τῆς πίστεως καί λήψομαι τῆς κολυμβήθρας τά νάματα ἀγαλλίασιν καί λύτρωσιν. Ζωοδότα Κύριε, δόξα σοι», ἀναφωνεῖ ὁ ὑμνῳδός τῆς Ἐκκλησίας.
Ἀγαπητοί ἐν Χριστῷ ἀδελφοί,
Εὐλαβεῖς Χριστιανοί,
Ἡ πηγή τῆς ζωῆς καί τῆς ἀθανασίας, Χριστός ὁ Θεός ἡμῶν, συνήγαγε πάντας ἡμᾶς ἐν τῷ ἱερῷ τούτῳ προσκυνήματι τοῦ Φρέατος τοῦ Πατριάρχου Ἰακώβ, ἔνθα ἡ Σαμαρεῖτις γυνή συνήντησε τόν Κύριον, ἵνα πασχαλίως ἐν δοξολογίᾳ καί εὐχαριστίᾳ ἑορτάσωμεν τήν τῆς Σαμαρείτιδος ἑορτήν.
Κατά τήν συνάντησίν Του ὁ Χριστός μετά τῆς Σαμαρείτιδος ἐπί τῇ πηγῇ τοῦ Ἰακώβ, ἔνθα «ὁ Ἰησοῦς κεκοπιακώς ἐκ τῆς ὁδοιπορίας ἐκαθέζετο οὕτως ἐπί τῇ πηγῇ», (Ἰωάν. 4,6) εἶπεν αὐτῇ: «πᾶς ὁ πίνων ἐκ τοῦ ὕδατος τούτου διψήσει πάλιν· ὃς δι’ ἂν πίῃ ἐκ τοῦ ὕδατος οὗ ἐγώ δώσω αὐτῷ, οὐ μή διψήσῃ εἰς τόν αἰῶνα, ἀλλά τό ὕδωρ ὃ δώσω αὐτῷ, γενήσεται ἐν αὐτῷ πηγή ὕδατος ἁλλομένου εἰς ζωήν αἰώνιον. λέγει πρός αὐτόν ἡ γυνή· Κύριε, δός μοι τοῦτο τό ὕδωρ, ἵνα μή διψῶ …», (Ἰωάν. 4, 13-15).
Ἑρμηνεύων τούς ὡς ἄνω λόγους τοῦ Κυρίου ὁ ἅγιος Κύριλλος Ἀλεξανδρείας λέγει: πρέπει νά γνωρίζωμεν ὅτι «ὡς ὕδωρ τήν τοῦ Ἁγίου Πνεύματος Χάριν ὁ Σωτήρ ἀποκαλεῖ. Ἐάν τις γίνῃ μέτοχος τῆς Χάριτος ταύτης, τότε θά ἔχῃ ἀναπηγάζουσαν εἰς τόν ἑαυτόν του τήν χορηγίαν τῶν θείων μαθημάτων, δηλονότι τήν δύναμιν τῆς διδασκαλίας τῶν ἁγίων Γραφῶν. Οὗτος θά εἶναι ἱκανός νά νουθετῇ μετ’ εὐκολίας αὐτούς, οἱ ὁποῖοι διψοῦν διά τόν θεῖον καί οὐράνιον λόγον. Τοιοῦτοι ἦσαν κατά τήν ἐπίγειον ζωήν αὐτῶν οἱ ἅγιοι Προφῆται καί Ἀπόστολοι καί οἱ κληρονόμοι / διάδοχοι τῆς λειτουργίας [=ἀποστολῆς] αὐτῶν.
Αὐτῆς ἀκριβῶς τῆς Χάριτος τοῦ ἁγίου Πνεύματος ἐγένετο κοινωνός καί μέτοχος ἡ Σαμαρεῖτις κατά τόν λόγον τοῦ Κυρίου «ἀλλά τό ὕδωρ ὃ δώσω αὐτῷ, γενήσεται ἐν αὐτῷ πηγή ὕδατος ἁλλομένου εἰς ζωήν αἰώνιον», (Ἰω. 4,14).
Σημειωτέον δέ ὅτι ἡ Σαμαρεῖτις δέν ἦτο εἰς θέσιν νά κατανοήσῃ τήν βαθυτέραν σημασίαν τῶν λόγων τοῦ Κυρίου· ἐν τούτοις ὁ Ἰησοῦς ἀπεκάλυψε τόν ἑαυτόν Του εἰς αὐτήν, ὡς μαρτυρεῖ ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Εὐαγγελιστής: «Λέγει αὐτῷ ἡ γυνή· οἶδα ὅτι Μεσσίας ἔρχεται ὁ λεγόμενος Χριστός· ὅταν ἔλθῃ ἐκεῖνος, ἀναγγελεῖ ἡμῖν πάντα· λέγει αὐτῇ ὁ ᾿Ιησοῦς· ἐγώ εἰμι ὁ λαλῶν σοι», (Ἰωάν. 4, 25-26). Ὄντως ὁ Χριστός οὐχί μόνον ἐφανέρωσε τόν ἑαυτόν Του, ἀλλά ἐδίδαξεν αὐτῇ τήν ἀλήθειαν τήν κηρυττομένην καί ἐν τῇ Παλαιᾷ Διαθήκῃ (Γ΄Βασιλ. 8,27), «ὅτι Πνεῦμα ὁ Θεός καί τούς προσκυνοῦντας αὐτόν ἐν Πνεύματι καί ἀληθείᾳ δεῖ προσκυνεῖν», (Ἰωάν. 4,24).
Λέγομεν τοῦτο διότι, ὡς ἐπισημαίνει ὁ ἅγιος Κύριλλος Ἀλεξανδρείας ὁ Χριστός δέν ἀποκαλύπτεται μόνον εἰς ἀγραμμάτους ἀνθρώπους ὡς τούς Ἀποστόλους, οἵτινες ἦσαν ἁλιεῖς ἤ εἰς ἀμαθεῖς καί ἐν ἀγνοίᾳ ἁμαρτάνοντας ὡς ἡ Σαμαρεῖτις γυνή, ἀλλά καί εἰς ἀνθρώπους τῶν ὁποίων αἱ ψυχαί διψοῦν διά τήν ἀλήθειαν καί ἐντός αὐτῶν τῶν ψυχῶν ἔχει γεννηθῆ ἡ πίστις διά τήν γνῶσιν τῶν τελειοτέρων μυστηρίων. «Οὐ ταῖς ἀπαιδεύτοις ψυχαῖς ἤ καί ἀμαθέσι παντελῶς ἑαυτόν ἀνακαλύπτει Χριστός, ἀλλ’ ἐκείναις μᾶλλον ἐπιλάμπει καί φαίνεται, αἵπερ ἄν εἶεν ἤδη πρός τό βούλεσθαί τι μαθεῖν ἑτοιμότεραι, καί τῆς πίστεως τήν ἀρχήν ἐν ἁπλοῖς ὠδίνουσαι λόγοις πρό τήν τῶν τελειοτέρων ἐπείγονται γνῶσιν».
Μέ ἄλλα λόγια, ὁ Χριστός, «ὅς πάντας ἀνθρώπους θέλει σωθῆναι καί εἰς ἐπίγνωσιν ἀληθείας ἐλθεῖν» (Α΄ Τιμ. 2,4), προκαλεῖ τρόπον τινά τήν Σαμαρείτιδα, οὕτως ὥστε νά μήν μείνῃ εἰς τήν εἰσαγωγικήν τήν ἁπλῆν πίστιν αὐτῆς, ἀλλά νά προχωρήσῃ εἰς τήν πίστιν τήν τελείαν, τήν ὁδηγοῦσαν εἰς τήν θέωσιν, δηλονότι εἰς τό ἐν Πνεύματι Ἁγίῳ φωτισμόν αὐτῆς, ὅπερ καί ἐγένετο, διότι αὕτη ἀνεδείχθη ἰσαπόστολος καί μάρτυς τῆς ἀγάπης τοῦ Χριστοῦ.
Τήν ζωηράν ἐπιθυμίαν τῆς τελείας πίστεως διατυπώνει ἐναργέστατα ὁ ἅγιος Ἰγνάτιος ὁ θεοφόρος ἐν τῇ πρός Ρωμαίους ἐπιστολῇ αὐτοῦ γράφων: «Ὁ ἐμός ἔρως ἐσταύρωται καί οὐκ ἐστιν ἐν ἐμοί πῦρ φιλόϋλον· «ὕδωρ δέ ζῶν» (Ἰωάν. 4,10) καί λαλοῦν ἐν ἐμοί ἔσωθέν μοι λέγον· δεῦρο πρός τόν Πατέρα. Οὐχ ἥδομαι [= δέν εὐχαριστοῦμαι] τροφῇ φθορᾶς, οὐδέ ἡδοναῖς τοῦ βίου τούτου. Ἄρτον Θεοῦ θέλω, ὅ ἐστιν σάρξ Ἰησοῦ Χριστοῦ, τοῦ ἐκ σπέρματος Δαυΐδ καί πόμα θέλω τό αἷμα Αὐτοῦ, ὅ ἐστιν ἀγάπη ἄφθαρτος».
Ἡ Σαμαρεῖτις γυνή, ἡ ὕστερον ὑπό τοῦ Χριστοῦ Φωτεινή κατονομασθεῖσα, ἥτις καί τόν τοῦ μαρτυρίου στέφανον ἐπί τοῦ Ρωμαίου Αὐτοκράτορος Νέρωνος ἀνεδήσατο, συγχορεύει μετά πάντων τῶν ἁγίων ἐν οὐρανοῖς.
Ἡ ἁγία Φωτεινή οὐκ ἐπαύσατο εὐαγγελιζομένη ἡμῖν τόν ὀρθόν τρόπον τῆς ἐν πνεύματι καί ἀληθείᾳ προσκυνήσεως τοῦ Θεοῦ Πατρός (Ἰωάν. 4,24) ἀφ’ ἑνός καί τόν ἐν εὐσεβείᾳ καί φόβῳ Θεοῦ, τοὐτέστιν ἐν πράξει καί θεωρίᾳ διάγοντα χριστιανικόν βίον ἡμῶν, ἀφ’ ἑτέρου.
Λέγομεν τοῦτο, διότι «οὐ πᾶς ὁ λέγων μοι Κύριε, Κύριε εἰσελεύσεται εἰς τήν βασιλείαν τῶν οὐρανῶν, ἀλλ’ ὁ ποιῶν τό θέλημα τοῦ Πατρός μου τοῦ ἐν τοῖς οὐρανοῖς» (Ματθ. 7,21), λέγει Κύριος. Ἐπιτιμῶν δέ ὁ Ἰησοῦς αὐτούς , τῶν ὁποίων τά διανοήματα, αἱ ἐπιθυμίαι καί τά ἔργα αὐτῶν εἶναι ἀλλότρια τοῦ θείου θελήματος, λέγει ἐπικαλούμενος τόν Προφήτην Ἡσαΐαν: «ἐγγίζει μοι ὁ λαός οὗτος τῷ στόματι αὐτῶν καί τοῖς χείλεσι μέ τιμᾷ, ἡ δέ καρδία αὐτῶν πόρρω ἀπέχει ἀπ’ ἐμοῦ· μάτην δέ σέβονταί με, διδάσκοντες διδασκαλίας ἐντάλματα ἀνθρώπων», (Ματθ. 15, 8-9/Ἡσ. 29,13).
Μέ ἄλλα λόγια, ἀγαπητοί μου ἀδελφοί, ἡ ἑορτίως τιμωμένη σήμερον Σαμαρεῖτις γυνή ἀποτελεῖ ὑπόδειγμα μιμήσεως, ὅσον ἀφορᾷ τό ἐνδιαφέρον μας διά τάς ἀληθείας τῆς Ὀρθοδόξου ἡμῶν πίστεως καί παραδόσεως καί τῆς ὑγιοῦς λατρείας τοῦ Θεοῦ.
Ἡμεῖς τόν ἐκ τῆς Παρθένου Θεοτόκου τεχθέντα Θεόν καί Σωτῆρα ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστόν ἐν Πνεύματι καί ἀληθείᾳ προσκυνοῦντες ἐν μετανοίᾳ καί ταπεινώσει καρδίας εὐχαριστήσωμεν καί μετά τοῦ ὑμνῳδοῦ εἴπωμεν: «Ὕδωρ ὑπάρχεις ζωῆς ἐβόα Χριστῷ ἡ Σαμαρεῖτις· πότισον οὖν με Λόγε διψῶσαν πάντοτε, σοῦ τήν θείαν Χάριν, ὅπως μηκέτι Ἰησοῦ Κύριε ἀγνωσίας κρατῶμαι αὐχμῷ, ἀλλά κηρύττω σου τά μεγαλεῖα», Ἀμήν. Χριστός Ἀνέστη.
Εις το τέλος της εορτής ο ηγούμενος Αρχιμανδρίτης Ιουστίνος παρέθεσε δεξίωση και τράπεζαν εις την οποίαν προσεφώνησεν ο Πατριάρχης Ιεροσολύμων ως έπεται:
«Τάδε λέγει Κύριος τῇ Σαμαρείτιδι· εἰ ᾔδεις τήν δωρεάν τοῦ Θεοῦ καί τίς ἐστιν ὁ λέγων σοι, δός μοι ὕδωρ πιεῖν, σύ ἄν ᾔτησας αὐτόν, καί ἔδωκέ σοι πιεῖν, ἵνα μή διψήσῃς εἰς τόν αἰῶνα λέγει Κύριος»
Ἐκλαμπρότατε Γενικέ Πρόξενε τῆς Ἑλλάδος,
Ἐντιμότατε Πρόεδρε,
Ὁσιολογιώτατε Ἀρχιμανδρῖτα Πάτερ Ἰουστῖνε,
Σεβαστοί ἅγιοι Πατέρες καί Ἀδελφοί,
Εὐχαριστήσωμεν τῷ ἐκ Τάφου Ἀναστάντι Θεῷ καί Σωτῆρι ἡμῶν Κυρίῳ Ἰησοῦ Χριστῷ, τῷ ἀξιώσαντι ἡμᾶς ἑορτᾶσαι Πασχαλίως τήν ἑορτήν τῆς Σαμαρείτιδος γυναικός ἐν αὐτῷ τούτῳ τῷ τόπῳ τῆς πηγῆς τοῦ Ἰακώβ, ἔνθα ἡ Σαμαρεῖτις ἔπιε ἐκ τῶν πνευματικῶν ναμάτων τῆς δωρεᾶς τοῦ Θεοῦ.
Ἡ δωρεά αὕτη τοῦ Θεοῦ εἶναι τό Ἅγιον Πνεῦμα, τό συγκροτοῦν καί συνέχον ὅλον τόν θεσμόν τῆς Ἐκκλησίας, δηλονότι τό Σῶμα τοῦ Θεοῦ καί Σωτῆρος ἡμῶν Χριστοῦ. Τό δέ μέγεθος τῆς θείας ταύτης δωρεᾶς, δέν δυναται νά ἐκφρασθῇ μέ λόγους, ὡς λέγει ὁ θεῖος Παῦλος: εὐχαριστῶν τόν Θεόν «Χάρις δέ τῷ Θεῷ ἐπί τῇ ἀνεκδιηγήτῳ αὐτοῦ δωρεᾷ», (Β΄ Κορ. 9,15).
Ἡμεῖς, ἀγαπητοί μου ἀδελφοί ἐν Χριστῷ, μέλη ὄντες τοῦ Τιμίου Σώματος τοῦ Χριστοῦ ἐγενόμεθα κοινωνοί καί μέτοχοι τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, δηλονότι τῆς δωρεᾶς τῆς ἐπουρανίου, (Πρβλ. Ἑβρ. 6,4) διά τοῦ Ἁγίου Βαπτίσματος.
Τήν ἐπουράνιον ταύτην δωρεάν κατέχει ἡ ἁγία ἡμῶν Ἐκκλησία, ἡ ὁποία διά μέσου τῶν αἰώνων δίδει τήν μαρτυρίαν τῆς ἀπείρου ἀγάπης καί φιλανθρωπίας τοῦ Θεοῦ ἐν τῷ κόσμῳ γενικώτερον καί τῆς περιοχῆς ἡμῶν εἰδικώτερον. Τήν ἀνεκτίμητον ταύτην δωρεάν τῆς κλήσεως ἡμῶν εἰς Χριστόν καί τήν Ἐκκλησίαν Αὐτοῦ καλούμεθα νά ἀναγνωρίσωμεν, ἰδιαιτέρως κατά τάς ἡμέρας ταύτας, δηλονότι τοῦ καιροῦ τῆς ἀκαταστασίας καί ἀποστασίας, ἀκούοντες εἰς τάς προτροπάς τοῦ μακαρίου Παύλου λέγοντος: «οὐ παύομαι εὐχαριστῶν ὑπέρ ὑμῶν, μνείαν ὑμῶν ποιούμενος ἐπί τῶν προσευχῶν μου, ἵνα ὁ Θεός τοῦ Κυρίου ἡμῶν ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ, ὁ πατήρ τῆς δόξης, δῴη ὑμῖν πνεῦμα σοφίας καί ἀποκαλύψεως ἐν ἐπιγνώσει αὐτοῦ, πεφωτισμένους τούς ὀφθαλμούς τῆς καρδίας ὑμῶν, εἰς τό εἰδέναι ὑμᾶς τίς ἐστιν ἡ ἐλπίς τῆς κλήσεως αὐτοῦ, καί τίς ὁ πλοῦτος τῆς δόξης τῆς κληρονομίας αὐτοῦ ἐν τοῖς ἁγίοις», (Ἐφ 1, 16-18).
Παρακαλέσωμεν τήν σήμερον τιμωμένην Σαμαρείτιδα γυναῖκα, τήν ἀναδειχθεῖσαν μάρτυρα τῆς ἀγάπης τοῦ Χριστοῦ, ἵνα μετά τοῦ νέου συμμάρτυρος αὐτῆς ἁγίου Φιλουμένου τοῦ Ἁγιοταφίτου μεσιτεύωσι Κυρίῳ τῷ Θεῷ ἡμῶν ὑπέρ πάντων ἡμῶν καί ὑπέρ εἰρήνης ἐν τῇ ἁγίᾳ Γῇ, προσέτι δέ ὑπέρ ἀπαλλαγῆς ἐκ τῆς λοιμώδους νόσου τῆς covid -19.
Χριστός Ἀνέστη! Ἔτη πολλά.
