Ένα από τα ιστορικότερα μοναστήρια της Θεσσαλονίκης είναι η Ιερά Μονή της Αγίας Αναστασίας της Φαρμακολύτριας, η οποία ιδρύθηκε στα τέλη του 9ου αιώνα από την Αγία Θεοφανώ, σύζυγο του Αυτοκράτορα του Βυζαντίου Λέοντος Στ’ του Σοφού.
Το μοναστήρι επανιδρύθηκε το 1522 από έναν αγιορείτη ιερομόναχο Θεωνά, ο οποίος έφτασε στην περιοχή με στόχο να δώσει και πάλι ζωή στον ευλογημένο αυτόν τόπο.
Δίπλα από ένα ερειπωμένο εκκλησάκι που υπήρχε στο σημείο, ξεκίνησε την ανοικοδόμηση του μοναστηριού με πίστη και αφοσίωση στον Θεό. Τα επόμενα χρόνια το μοναστήρι της Αγίας Αναστασίας γίνεται τόπος αναφοράς για χιλιάδες Χριστιανούς, ενώ στη Μονή καταφθάνουν για να μονάσουν εκατοντάδες μοναχοί.
Σοβαρά ήταν τα προβλήματα τα οποία αντιμετώπισε το μοναστήρι κατά την διάρκεια της Τουρκοκρατίας. Την περίοδο αυτή, το μοναστήρι στήριζε οικονομικά τους κατοίκους της Χαλκιδικής και ολόκληρης της Μακεδονίας, ενώ οι μοναχοί του συμμετείχαν με ηρωισμό και μεγαλείο ψυχής στην Επανάσταση του 1821. Η αυταπάρνηση των μοναχών προκάλεσε την οργή των Τούρκων, που προχώρησαν στη λεηλάτηση του μοναστηριού όπως και στη θανάτωση μοναχών. Τα επόμενα χρόνια, πατέρες που βρίσκονταν σε γύρω μετόχια κατέφθασαν στην περιοχή για να ‘’αναστήσουν’’ και πάλι τη Μονή.
Από εκείνη την περίοδο σώζεται στις μέρες μας μόνο το νότιο τμήμα του μοναστηριού. Αναφορικά με την χρονολογία ανέγερσης του Καθολικού της Μονής, αυτή προσδιορίζεται περί τα μέσα του 19ου αιώνα, κατά την περίοδο ανακαίνισης του μοναστηριού.
Σοβαρές ήταν οι καταστροφές που υπέστη το μοναστήρι και το 1853, από πυρκαγιά που ξέσπασε στις εγκαταστάσεις του, με την αποκατάσταση των ζημιών να ξεκινούν ωστόσο τον επόμενο χρόνο.
“Μαύρη” ημέρα για τη Μονή και για όλους τους χριστιανούς έχει χαρακτηριστεί η 23η Απριλίου 2012, όταν εκλάπη η Κάρα της Αγίας Αναστασίας και μία λειψανοθήκη που είχε το δεξί πόδι της. Μέχρι και σήμερα τα Ιερά Λείψανα δεν έχουν βρεθεί, παρά τις συντονισμένες προσπάθειες των αρχών και τη σύλληψη των δραστών.
Πηγή: vema.com.au
