Το Σάββατο, 1 Ιουνίου 2024, το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων εόρτασε με μετάθεση την εορτή της Κυριακής της Σαμαρείτιδος στο Φρέαρ του Ιακώβ στη Σαμάρεια.
Εκεί κοντά στο Φρέαρ του Ιακώβ και εντός του περικαλλούς Ναού, τον οποίον ανήγειρε ο δραστήριος ηγούμενος Αρχιμανδρίτης π. Ιουστίνος προεξήρξε της θείας Λειτουργίας η ο Πατριάρχης Ιεροσολύμων κ. Θεόφιλος, συλλειτουργούντων του Μητροπολίτη Καπιτωλιάδος κ. Ησυχίου, του Μητροπολίτη Λύδρας και ηγουμένου της Μονής Μαχαιρά κ. Επιφανίου και του Αρχιεπισκόπου Κωνσταντίνης κ. Αριστάρχου, Αγιοταφιτών Ιερομονάχων, ων πρώτος ο Γέρων Καμαράσης Αρχιμανδρίτης π. Νεκτάριος, του Αρχιμανδρίτη π. Χριστοδούλου ηγουμένου της Μονής του Τιμίου Σταυρού, Πρεσβυτέρων της περιοχής Σαμαρείας, του Αρχιδιακόνου π. Μάρκου και του Ιεροδιακόνου π. Δοσιθέου, ψαλλόντων του ηγουμένου των Ραφιδίων Αρχιμανδρίτη π. Λεοντίου δεξιά στα ελληνικά και της χορωδίας της Νεάπολης αριστερά στα αραβικά, παρουσία του Γενικού Προξένου της Ελλάδος στα Ιεροσόλυμα κ. Δημητρίου Αγγελοσοπούλου και προσευχομένου πιστού λαού της περιοχής και προσκυνητών.
Στο Κοινωνικό της θείας Λειτουργίας ο Πατριάρχης είπε τα εξής:
“Πας ο πίνων εκ του ύδατος τούτου διψήσει πάλιν· ος δι’ αν πίη εκ του ύδατος ου εγώ δώσω αυτώ, ου μη διψήση εις τον αιώνα, αλλά το ύδωρ, ο δώσω αυτώ, γενήσεται εν αυτώ πηγή ύδατος αλλομένου εις ζωήν αιώνιον”, (Ιωάν 4, 13-15),
Αγαπητοί εν Χριστώ Αδελφοί,
Ευλαβείς Χριστιανοί και προσκυνηταί,
Η Χάρις του Αγίου Πνεύματος συνήγαγε πάντας ημάς σήμερον εν τω ιερώ τούτω τόπω του Φρέατος του Πατριάρχου Ιακώβ, ίνα εορτάσωμεν την της Σαμαρείτιδος γυναικός εορτήν, της Αγίας δηλονότι μάρτυρος Φωτεινής.
Εις τον μετά της Σαμαρείτιδος διάλογον αυτού ο Ιησούς λέγει αυτή: “…Το ύδωρ ο δώσω αυτώ, γενήσεται εν αυτώ πηγή ύδατος αλλομένου εις ζωήν αιώνιον”, (Ιωάν. 4,14) Ερμηνεύων τον Κυριακόν τούτον λόγον ο Άγιος Κύριλλος Αλεξανδρείας λέγει:”
“Ιστέον δε ως ύδωρ αν τούτοις την του Αγίου Πνεύματος Χάριν ο Σωτήρ αποκαλεί, ης είπερ τις γένοιτο μέτοχος αναπηγάζουσαν έξει λοιπόν εν εαυτώ των θείων μαθημάτων την χορηγίαν, ως μηκέτι μεν αυτώ της παρ’ ετέρων νουθεσίας ενδείν, εξαρκείν δε μάλλον εις το δύνασθαι ραδίως παρακαλείν, τους οίσπερ αν γένοιτο διψήν τον θείον τε και ουράνιον λόγον, οποίοι τινες ήσαν κατά τον παρόντα βίον και επί γης έτι πολιτευόμενοι άγιοί τε προφήται και απόστολοι και οι τοις εκείνων κληρονόμοι λειτουργίας, περί ων γέγραπται ‘και αντλήσατε ύδωρ μετ᾽ευφροσύνης εκ των πηγών του σωτηρίου’, (Ησ. 12-3).
Και απλούστερον: πρέπει να γνωρίζωμεν ότι ο Σωτήρ εδώ αποκαλεί “ύδωρ” την Χάριν του Αγίου Πνεύματος. Εάν κάποιος θα πρέπη να γίνη μέτοχος της Χάριτος αυτής, τότε θα έχη την παροχήν της θείας γνώσεως, πηγάζουσαν από τον εαυτόν του, ώστε ούτοι δεν χρειάζονται πλέον την νουθεσίαν των άλλων. Αντ᾽ αυτών, ούτοι θα είναι επαρκείς και ικανοί να προτρέπουν / ενθαρρύνουν μετ᾽ ευκολίας εκείνους, οι οποίοι διψούν τον θείον και ουράνιον λόγον. Ούτοι ήσαν οι Άγιοι, οι Προφήται και οι Απόστολοι κατά την επίγειον αυτών ζωήν, αλλά και οι κληρονόμοι της λειτουργίας / διακονίας αυτών, περί των οποίων είναι γεγραμμένον: “και αντλήσατε ύδωρ μετ᾽ευφροσύνης εκ των πηγών του σωτηρίου”. (Ησ. 12-3).
Ερμηνεύων και πάλιν ο Άγιος Κύριλλος τον λόγον τούτον του Προφήτου Ησαίου λέγει: “Ύδωρ” μεν αποκαλεί τον ζωοποιόν του Θεού Λόγον, “πηγάς” δε τους Αγίους Αποστόλους, Ευαγγελιστάς και Προφήτας. “Σωτήριον” δε τον Χριστόν. Όντως, διά της φωτιστικής δυνάμεως του Αγίου Πνεύματος οι Άγιοι Προφήται, Απόστολοι και Ευαγγελισταί συνέγραψαν τας Αγίας Γραφάς. Αι δε Άγιαι Γραφαί είναι εκείναι ,αι οποίαι τρέφουν την σωτηριώδη πίστιν εις Χριστόν διά της γνώσεως αυτών, ως λέγει ο θείος Παύλος εις τον μαθητήν αυτού Τιμόθεον: “από βρέφους τα ιερά γράμματα οίδας, τα δυνάμενά σε σοφίσαι εις σωτηρίαν διά πίστεως της εν Χριστώ ‘Ιησού· πάσα γραφή θεόπνευστος και ωφέλιμος προς διδασκαλίαν, προς έλεγχον, προς επανόρθωσιν, προς παιδείαν την εν δικαιοσύνη, ίνα άρτιος η ο του Θεού άνθρωπος, προς παν έργον αγαθόν εξηρτισμένος”. (Β´ Τιμ. 3, 15-17).
Με άλλα λόγια, το ύδωρ το οποίον προσέφερεν ο Χριστός εις την Σαμαρείτιδα ήτο η δωρεά του Αγίου Αυτού Πνεύματος, του οδηγούντος τον άνθρωπον τον έχοντα καθαράν καρδίαν εις την θέωσιν αυτού, τουτέστιν εις την αιώνιον ζωήν. “Μακάριοι οι καθαροί τη καρδία, ότι αυτοί τον Θεόν όψονται”, λέγει Κύριος, (Ματθ. 5,8).
Αξιοσημείωτον ότι ο Ιησούς εις τον διάλογον Αυτού μετά της Σαμαρείτιδος αφ᾽ ενός μεν διδάσκει ότι “Πνεύμα ο Θεός και τους προσκυνούντας Αυτόν εν Πνεύματι και αληθεία δεί προσκυνείν”, (Ιωάν. 4-24), αφ᾽ ετέρου δε αποκαλύπτει εις την Σαμαρείτιδα την λέγουσαν: “οίδα ότι Μεσσίας έρχεται ο λεγόμενος Χριστός· όταν έλθη εκείνος, αναγγελεί ημίν πάντα”, (Ιωάν. 4, 25), ότι Αυτός είναι ο Μεσσίας. “Εγώ ειμι, ο λαλών σοι”, (Ιωάν. 4,26).
Σχολιάζοντες τους ανωτέρω λόγους του Ιησού ο μεν Άγιος Θεοφύλακτος λέγει:
“Πολλοί μεν δοκούσι προσκυνείν κατά ψυχήν ουκ ορθήν δε δόξαν περί του Θεού έχουσι. Προσέθηκε δε τούτο το εν αληθεία. Δεί γαρ και κατά νούν προσκυνείν τω Θεώ και αληθή δόξαν περί Αυτού έχειν”. [Πολλοί απονέμουν εις τον Θεόν πνευματικήν λατρείαν, δηλαδή με τον νούν τους, αλλά ευρίσκονται εκτός της σωτηριώδους αληθείας. Λέγει τούτο ο Ιερός Πατήρ της Εκκλησίας, διότι η καθαρότητα του βίου και η ορθότης των δογμάτων συνιστούν την αληθινήν και σώζουσαν λατρείαν του Θεού].
Ο δε Άγιος Κύριλλος Αλεξανδρείας λέγει: “Ου ταίς απαιδεύτοις ψυχαίς ή και αμαθέσι παντελώς Εαυτόν ανακαλύπτει Χριστός , αλλ’ εκείναις μάλλον επιλάμπει και φαίνεται, αίπερ αν είεν ήδη προς το βούλεσθαί τι μαθείν ετοιμότεραι, και της πίστεως την αρχήν εν απλοίς ωδίνουσαι λόγοις, προς την των τελειοτέρων επείγονται γνώσιν”: Ο Χριστός, λέγει ο Άγιος Κύριλλος, δεν αποκαλύπτεται απλώς και μόνον εις ψυχάς που είναι απαίδευτες και τελείως αμαθείς (σαν την Σαμαρείτιδα), αλλά σε εκείνες τις ψυχές επιλάμπει και φαίνεται, που έχουν προετοιμάσει τον εαυτόν τους διά να μάθουν κάτι και μέσα τους έχουν γεννήσει την πίστη και “προς την των τελειοτέρων επείγονται γνώσιν”, δηλαδή βιάζονται να μάθουν τα τελειότερα μυστήρια. Εις τούτο ακριβώς διακρίνεται η Σαμαρείτις, εις την αναζήτησιν της γνώσεως της τελειοτέρας πίστεως, η οποία πίστις διακρίνεται εις εισαγωγικήν και τελείαν.
Ως δε σχολιάζει ο Άγιος Κύριλλος Αλεξανδρείας: “Ο Χριστός σταματά τον διάλογον μετά της Σαμαρείτιδος, όταν ήλθον οι μαθηταί Αυτού και εθαύμασαν ότι μετά γυναικός ελάλει”, (Ιωάν. 4,27) [Σιωπά λοιπόν ο Χριστός, λέγει η Γραφή. Αφ᾽ ου εμφύτευσεν τον θερμόν σπινθήρα της πίστεως εις τους Σαμαρείτας, ο Χριστός επιτρέπει κατά την διάβασιν / το πέρασμα του χρόνου να εξαφθή αυτός ο σπινθήρ εις μεγάλην φλόγα. Έτσι θα πρέπη να κατανοήσης το υπ᾽ αυτού λεγόμενον: “Πυρ ήλθον βαλείν επί την γην και τι θέλω, ει ήδη ανήφθη;”, (Λουκ. 12,49)].
Ούτος ο θείος και θερμός σπινθήρ, ο εμφυτευθείς εν τη αδόλω καρδία της Σαμαρείτιδος γυναικός, ανέδειξεν αυτήν μεγαλομάρτυρα και Ισαπόστολον του Ευαγελίου του Χριστού, διά τούτο και η Αγία ημών Εκκλησία ιδιαιτέρως τιμά αυτήν εν τη ιδία αυτής πατρίδι, τη Σαμαρεία, ως λέγει και ο υμνωδός: ” Σαμάρειαν κατέλαβες, Σωτήρ μου παντοδύναμε, και γυναικί ομιλήσας, εζήτεις ύδωρ του πιείν, ο εκ πέτρας ακροτόμου πηγάσας ύδωρ, Εβραίοις, ην προς πίστιν σην έλαβες, και νυν ζωής απολαύει, εν ουρανοίς αιωνίως”.
Σημειωτέον ότι αυτός ούτος “ο Θερμός σπινθήρ του λόγου της ζωής” έχρισε τους μαθητάς του Χριστού “Χριστιανούς”, ως αναφέρει ο Ευαγγελιστής Λουκάς εις το βιβλίον των Πράξεων των Αποστόλων: “Εγένετο δε αυτούς, Παύλον και Βαρνάβαν, … ενιαυτόν όλον συναχθήναι εν τη εκκλησία και διδάξαι όχλον ικανόν, χρηματίσαι τε πρώτον εν Αντιοχεία τους μαθητάς Χριστιανούς”, (Πραξ. 11, 25-26).
Με το όνομα αυτό οι πρώτοι κληθέντες Χριστιανοί εξεδήλωναν την προσδοκίαν να κληρονομήσουν την Βασιλείαν του Κυρίου εν ουρανοίς· να γίνουν “κληρονόμοι Θεού” και “συγκληρονόμοι Χριστού”, (Ρωμ. 8-17). Το όνομα τούτο υιοθέτησε και ετίμησε με το μαρτυρικόν αυτής αίμα και η του Χριστού γενομένη συγκληρονόμος Σαμαρείτις γυνή, “η ειπούσα τοις ανθρώποις· δεύτε, ίδετε άνθρωπον, ος είπέ μοι πάντα όσα εποίησα”, (Πρβλ. Ιωάν. 4, 28-29).
Την ανεκτίμητον ταύτην κληρονομίαν, τουτέστιν την ονομασίαν “Χριστιανός” ελάβομεν και ημείς, αγαπητοί μου αδελφοί, κατά το βάπτισμα ημών, εγκεντρισθέντες εν τω σώματι της Εκκλησίας. Η ονομασία όμως αύτη συνεπάγεται συμμόρφωσιν προς τον κατά Χριστόν τρόπον ζωής ημών. “Ουκ εστε εαυτών· ηγοράσθητε τιμής”, (Α´ Κορ. 6,19-20), κηρύττει ο θείος Παύλος. Όντως, δεν ανήκομεν πλέον εις τον εαυτόν μας, διότι ηγοράσθημεν με το τίμιον Αίμα του Σταυρωθέντος και Αναστάντος Σωτήρος ημών Χριστού. Είμεθα πλέον μέλη του μυστικού Σώματος του Χριστού, δηλαδή της Εκκλησίας Αυτού.
Ημείς, αγαπητοί μου, οι τιμώντες σήμερον την μνήμην της Αγίας Σαμαρείτιδος παρακαλέσωμεν μετ’ Αυτής τον εύσπλαγχνον Κύριον λέγοντες: “Παράσχου μοι το ύδωρ της πίστεως, και λήψομαι της κολυμβήθρας τα νάματα, αγαλλίασιν και λύτρωσιν, Ζωοδότα, Κύριε δόξα σοι”.
Χριστός Ανέστη. Έτη πολλά και ειρηνικά”.
Μετά την θεία Λειτουργία έλαβε χώρα λιτανεία τρις γύρω από τον Ιερό Ναό.
Πριν την έξοδό του από τον ναό, ο Πατριάρχης άκουσε με ευχαρίστηση τον ύμνο Χριστός Ανέστη στην ελληνικά και αραβικά και άλλα θρησκευτικά άσματα από μαθητές και μαθήτριες του Κατηχητικού Σχολείου της γειτονικής πόλης Ζαπάμπδε υπό την καθοδήγηση του Ρωμαιορθοδόξου πιστού Νταούντ, που έχει σπουδάσει Θεολογία στην Κύπρο.
Ακολούθως έλαβε χώρα δεξίωση, κέρασμα και εόρτιος τράπεζα υπό του ηγουμένου Αρχιμανδρίτη π. Ιουστίνου.
