Στην Ορθόδοξη Εκκλησία δίνουμε μεγάλη σημασία στην ύπαρξη των αγίων, γιατί αυτοί ενώθηκαν με το Χριστό, είναι τα πραγματικά μέλη του Σώματος του Χριστού και ζουν τη ζωή Του. Η αγιότητα είναι ο σκοπός της ζωής του ανθρώπου, η προοπτική του, η κλήση του.
“Αν κανείς βρεθεί στο Άγιον Όρος ή σε κάποιο παλιό Βυζαντινό μοναστήρι, θα δει ότι το καθολικό (η κεντρική εκκλησία) του μοναστηριού είναι συνήθως βαμμένη με κόκκινο χρώμα. Κι αν ρωτήσει τους μοναχούς, θα του πουν, πως το κόκκινο αυτό χρώμα συμβολίζει το αίμα του Χριστού και των μαρτύρων. Δείγμα, ότι η Εκκλησία μας δεν επεκτάθηκε με τα όπλα, τη βία, τη δύναμη, αλλά με το αίμα του Χριστού και των μαρτύρων. Γι’ αυτό και οι τάφοι των πρώτων μαρτύρων, είναι τα αρχαιότερα θυσιαστήρια. Πάνω από τους τάφους των μαρτύρων τελούσαν οι πρώτοι χριστιανοί τη Θεία Ευχαριστία. Εκεί αργότερα άρχιζαν να κτίζονται ναοί. Και μέχρι σήμερα τα εγκαίνια ενός νέου ναού γίνονται με την τοποθέτηση λειψάνων μαρτύρων κάτω από την αγία Τράπεζα. Έτσι η ορθόδοξη πίστη μας συνδέεται στενά με τα λείψανα των αγίων.
Ένας από τους πιο μεγάλους θησαυρούς που έχουμε ως Ορθόδοξος λαός είναι τα λείψανα των αγίων. Δεν υπάρχει επαρχία, πόλη, νησί, χωριό και Ναός ή μοναστήρι που να μην έχει λείψανα αγίων.
Είναι πολύ χαρακτηριστικό ότι, όταν επισκεφθεί κανείς τα μοναστήρια του Αγίου όρους ή αλλού, θα διαπιστώσει ότι η μεγαλύτερη φιλοφρόνηση που θα του γίνει από τους μοναχούς είναι να του προσφέρουν ν’ ασπαστεί τα ιερά λείψανα. Η παρουσία της Χάριτος του Θεού στα ιερά λείψανα εκδηλώνεται ποικιλοτρόπως. Άλλοτε με το άφθαρτο, άλλοτε με την ευωδία, άλλοτε με τη θαυματουργία και την αισθάνονται εκείνοι που διαθέτουν πίστη και καθαρές πνευματικές αισθήσεις.
Ο Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς γράφει ότι τα σώματα των αγίων με την έλευση της ακτίστου Χάριτος γίνονται μέλη του σώματος του Χριστού και ναός του παναγίου Πνεύματος. Μετά την κοίμηση τους, παρά το χωρισμό της ψυχής από το σώμα, δεν χωρίστηκε η χάρη του Θεού, αλλά παρέμεινε στα σώματά τους και έτσι έχουν εμφανή τα δείγματα της ενοικούσης ενέργειας του Θεού.
Ο ιερός Χρυσόστομος λέει ότι οι δαίμονες, που είναι αληθινοί λήσταρχοι, όταν βλέπουν τα σώματα των μαρτύρων, αμέσως δραπετεύουν και φεύγουν. Όχι μόνον τα ιερά λείψανα των αγίων,αλλά και τα ενδύματα, ή τα ιερά αντικείμενα των αγίων είναι και αυτά αγιασμένα.
Όπως διαβάζουμε στις Πράξεις των Αποστόλων η χάρη του Θεού διά της σκιάς του Αποστόλου Πέτρου καθώς επίσης και δια των μαντηλιών των Αποστόλων έκανε θαύματα. Αργότερα ο Θεός επιτελεί θαύματα με τα ενδύματα των αγίων, με το χώμα από τον τάφο τους, με τα προσωπικά τους αντικείμενα. Όλος ο χώρος αγιάζεται, όπου παραμένουν τα λείψανα των αγίων.
Ο Άγιος Γρηγόριος Νύσσης λέει, ότι οι τάφοι και τα λέιψανά τους είναι επάλξεις που φυλάνε και προστατεύουν τη χώρα. Την πίστη και τη διδασκαλία της Εκκλησίας για τα άγια λείψανα ο Άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός την διατυπώνει ως εξής: «Ο δεσπότης Χριστός μας έδωσε πηγές σωτηρίας τα λείψανα των αγίων, που με πολλούς τρόπους παρέχουν ευεργεσίες ξεχύνοντας ευωδία μύρου. Όλα τα άγια λείψανα αφήνουν μία ξεχωριστή ευωδία που είναι ευωδία Χριστού».
Όπου λοιπόν φυλάσσονται ιερά λείψανα, υπάρχει ιδιαίτερη ευλογία του Θεού. Συχνά οι ευλαβείς προσκυνητές αντιλαμβάνονται ότι από τα ιερά λείψανα εκπέμπεται κάποια ιδιόμορφη και εξαιρετικά λεπτή αισθητή ευωδία σε όλους. Είναι μία ένδειξη ότι ο άγιος ευαρέστησε το Θεό και ο Θεός τον τιμά, ότι ακούει τη δέηση και τη μεσιτεία του. Ο πιστός πλησιάζοντας τα λείψανα των αγίων, έχει τη γεύση του παραδείσου. Κατανύσσεται και παροτρύνεται να γνωρίσει καλύτερα τον άγιο, να μελετήσει το βίο του να παραδειγματιστεί και να τον θέσει πρότυπο στη ζωή του.
Τέλος, τα ιερά λείψανα είναι η μεγαλύτερη απόδειξη της νέας ζωής που έφερε στο κόσμο ο Χριστός. Γι’ αυτό πρέπει να τα προσκυνούμε ευλαβικά, να τα ασπαζόμαστε προσευχητικά, να ζητούμε την βοήθεια των αγίων μας, να αγωνιζόμαστε στην πνευματική μας ζωή, γιατί η άκτιστη χάρη του Θεού ενεργεί και διά των λειψάνων των αγίων, ανάλογα με την πνευματική μας κατάσταση, και να φροντίζουμε, με όλους τους τρόπους που έχει η εκκλησία μας, να γίνουμε και εμείς άγιοι, δηλαδή να κάνουμε το σώμα μας ιερό λείψανο, με τη χάρη του Θεού”.*
Και στην ενορία μας φυλάσσεται ένας μεγάλος πνευματικός θησαυρός. Θα σας πάω πίσω σχεδόν έναν αιώνα όπου η πρώτη και μοναδική μαρτυρία περί υπάρξεως του ιερού λειψάνου που έχουμε κατά καιρούς κάνει αναφορά σ’ αυτό, βρίσκεται και καταγράφεται στο Κτηματολόγιο του Ιερού Ναού Τιμίου Προδρόμου Κιβερίου από τον αοίδιμο Εφημέριο Κιβερίου Πρεσβύτερο Αθανάσιο Μπούζιο το 1935 και είναι η εξής: «ἓν ἱερόν λείψανον μεθ’ ἀργυρῆς λειψανοθήκης».
Το ιερό λείψανο που περιγράφεται και φυλάσσεται στην Ενορία μας μέχρι σήμερα, και βρίσκεται στην ίδια λειψανοθήκη. Θα αναρωτηθεί κάποιος εύλογα, πώς γνωρίζουμε ότι είναι άγιος; Το δείγμα της αγιότητος είναι η άρρητη ευωδία που εκπέμπεται απ’ αυτό. Το ιερό λείψανο έχει τη δική του ευωδία, και προσκυνώντας το κανείς, μπορεί να διαπιστώσει την παρρησία και την αισθητή παρουσία του αγίου. Υπάρχει μία γραφή από τη μία πλευρά του λειψάνου που αναγνώστηκε το 1998 στο Βυζαντινό Μουσείο Αθηνών μετά από ενέργειες που έγιναν από τον αοίδιμο Εφημέριο Κιβερίου Πρωτοπρεσβύτερο Γεώργιο Νταβέλο και αναφέρει το εξής: «κρεῖττον θανεῖν ἤ τυραννᾶν ἄρχεσθαι» δηλαδή, ανώτερος ο θάνατος από το να σε εξουσιάζει ο τύραννος.
Όμως, από νεότερες ενέργειες-έρευνες που γίνονται και λόγω των πολλών ετών, ίσως έχει αλλοιωθεί η γραφή και η συγκεκριμένη αναφορά που προφανώς σχετίζεται με τον άγιο, αποκτά άλλο νόημα και άλλη ερμηνεία (το «τυραννᾶν» που ξέραμε μέχρι σήμερα ως προερχόμενο από ρήμα τυραννάω, δεν υπάρχει. Άρα ίσως είναι «τυραννεῖν»). Μία ακόμη πιθανή ερμηνεία είναι το «τυραννεῖν» το οποίο σημαίνει: είναι προτιμότερο κάποιος να πεθάνει παρά ν’ αρχίσει προσπάθεια να γίνει τύραννος (αν το υποκείμενο είναι αόριστο), ή είναι προτιμότερο να πεθάνεις παρά να προσπαθείς να γίνεις τύραννος (αν είναι προς κάποιο πρόσωπο).
Από την άλλη πλευρά του λειψάνου που ίσως γράφονταν και το όνομά του, δεν είναι ευανάγνωστα τα γράμματα. Από τη μορφολογία του λειψάνου διαπιστώνεται πως το συγκεκριμένο ιερό λείψανο ανήκει σε άνδρα.
Η παρουσία του αγίου μας και η παρρησία του είναι αισθητές. Έχουν γίνει ενέργειες και επί των ημερών μας χωρίς όμως να αποδώσουν κανένα αποτέλεσμα, καθότι χρειάζεται να αποσπαστεί μεγάλο τμήμα του λειψάνου για να διευρενηθούν η αιτία του θανάτου, οι διατροφικές συνήθειες, η ηλικία θανάτου κ.λπ.
Υπακούοντας στην Εκκλησία, στους Επισκόπους, τον μακαριστό κυρό Ιάκωβο και τον νυν Μητροπολίτη μας κ. Νεκτάριο, συνεχίζουμε να τον εορτάζουμε την Κυριακή των Αγίων Πάντων κάθε έτους, επικαλούμενοι την χάρη του, ζητώντας την πρεσβεία του, κάνοντας υπακοή και στον ίδιο τον άγιο…που ίσως θέλει να κρατήσει την ανωνυμία του και να παραμείνει άγνωστος και ταπεινός και μετά την κοίμησή του, να εκχέει την ευωδία του ώστε να δοξάζεται ο Θεός και μόνον!
Να έχουμε την προσευχή του και την μεσιτεία του στον Άγιο Θεό!
Μεγαλυνάρια προς τον άγιο
Χαίροις εὐωδίας ο ποταμός, καί τοῦ Κιβερίου ἀντιλήπτωρ και βοηθός, χαίροις χριστιανῶν ἡ δόξα, τό θεόσδοτον δῶρον, ἀγλάϊσμα καί κλέος, ἅγίων σύσκηνε.
Βρύει τοῖς ἐν κόσμῳ ποταμηδόν, ἐκ πηγῶν ἀΰλων, σωτηρίους ἐπιρροάς, ἡ σεπτή σου θήκη, χριστιανῶν ἡ δόξα, ἐξ ὧν ἀεί ἀντλοῦντες σε μεγαλύνομεν.
Χαίροις τῶν ἁγίων ὁ μιμητής, θεῖος ἡμῖν προστάτης, ἀντιλήπτωρ και ἀρωγός, χαίροις ὁ βλυστάνων, ἰάματα ποικίλα, τοῖς σε ὑμνολογοῦσιν, ὦ ἀξιάγαστε.
Εφημέριος Κιβερίου
Πρωτ. Πέτρος Αθανασόπουλος
13.6.2025
*Πηγή: Οι Άγιοι και τα χαριτόβρυτα λείψανά του, Μητρ. Αργολίδος Νεκταρίου
