Από τον Γιάννη Ζάννη
«Ἀμὴν λέγω ὑμῖν ὅτι οἱ τελῶναι καὶ αἱ πόρναι προάγουσιν ὑμᾶς εἰς τὴν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ».
Σύμφωνα με τη διδασκαλία του Ευαγγελίου και των Αγίων Πατέρων, ο σωζόμενος δεν είναι ο αναμάρτητος (δεν υπάρχουν άλλωστε αναμάρτητοι), αλλά ο μετανοών. Έτσι, ο βίος ενός ανθρώπου, όσο έκλυτος και διεφθαρμένος κι αν είναι, δεν τον αποκλείει από την αιώνια Βασιλεία, εφόσον μετανοήσει ειλικρινά και στραφεί στον Χριστό.
Ο Ίδιος άλλωστε ο Σωτήρας είπε, απαντώντας στους Φαρισαίους και τους Γραμματείς που Τον μέμφονταν επειδή συναναστρεφόταν αμαρτωλούς, ότι ήλθε για να καλέσει τους αμαρτωλούς σε μετάνοια: «Οἱ γραμματεῖς καὶ οἱ Φαρισαῖοι ἰδόντες αὐτὸν ἐσθίοντα μετὰ τῶν τελωνῶν καὶ ἁμαρτωλῶν ἔλεγον τοῖς μαθηταῖς αὐτοῦ· τί ὅτι μετὰ τῶν τελωνῶν καὶ ἁμαρτωλῶν ἐσθίει καὶ πίνει; καὶ ἀκούσας ὁ ᾿Ιησοῦς λέγει αὐτοῖς· οὐ χρείαν ἔχουσιν οἱ ἰσχύοντες ἰατροῦ, ἀλλ᾿ οἱ κακῶς ἔχοντες· οὐκ ἦλθον καλέσαι δικαίους, ἀλλὰ ἁμαρτωλοὺς εἰς μετάνοιαν».
Και στην ιστορία της Εκκλησίας δεν είναι σπάνιες οι περιπτώσεις των μετανοημένων αμαρτωλών που αγίασαν.
Ήδη στις ευαγγελικές διηγήσεις έχουμε την περίπτωση της αμαρτωλής γυναίκας που άλειψε με μύρο τα πόδια του Χριστού και ο Κύριος απάντησε στον Φαρισαίο που Τον φιλοξένησε ότι «ἀφέωνται αἱ ἁμαρτίαι αὐτῆς αἱ πολλαί, ὅτι ἠγάπησε πολύ· ᾧ δὲ ὀλίγον ἀφίεται, ὀλίγον ἀγαπᾷ». Και κατόπιν απευθύνθηκε στην ίδια και της είπε «ἀφέωνται αἱ ἁμαρτίαι αὐτῆς αἱ πολλαί, ὅτι ἠγάπησε πολύ· ᾧ δὲ ὀλίγον ἀφίεται, ὀλίγον ἀγαπᾷ».
Με την ίδια επιείκεια συμπεριφέρθηκε και στη μοιχαλίδα που ήθελαν να λιθοβολήσουν, κι Εκείνος τους απέτρεψε, λέγοντάς τους το περιάκουστο εκείνο «ὁ ἀναμάρτητος ὑμῶν πρῶτος βαλέτω λίθον ἐπ’ αὐτήν». Και όταν οι επικριτές της έφυγαν και τη ρώτησε «οὐδείς σε κατέκρινεν;», έλαβε την απάντηση «οὐδείς, Κύριε». Ο Χριστός τής είπε «οὐδὲ ἐγώ σε κατακρίνω· πορεύου καὶ ἀπὸ τοῦ νῦν μηκέτι ἁμάρτανε».
Εκτοτε, πολλοί αμαρτωλοί, άντρες και γυναίκες, με τη μετάνοιά τους έχουν εγγραφεί με χρυσά γράμματα στη βίβλο της ζωής και η Εκκλησία τους τιμά ιδιαίτερα. Με κορυφαία ανάμεσά τους την Οσία Μαρία την Αιγυπτία, το συγκλονιστικότερο ίσως παράδειγμα μετανοίας, την οποίαν τιμά όλως ιδιαιτέρως κατά την Ε΄ Κυριακή των Νηστειών. Ακολουθούν βέβαια αρκετές ακόμη, η Αγία Πανσέμνη, η Αγία Μαρία, ανιψιά του Αγίου Αβραμίου, και αρκετές άλλες, επώνυμες και ανώνυμες.
Για δύο τέτοιες γυναίκες, δύο πόρνες που αγίασαν με τη μετάνοιά τους, θα γίνει σύντομη αναφορά. Η Εκκλησία τιμά τη μνήμη τους την ίδια ημέρα, στις 8 Οκτωβρίου. Πρόκειται για την Οσία Πελαγία και την Οσία Ταϊσία.
Αγία Πελαγία
Η Αγία Πελαγία ήταν από την Αντιόχεια. Πανέμορφη σωματικά, ήταν μια διάσημη εταίρα της Αντιόχειας και το επάγγελμά της τής είχε αποδώσει πολύ πλούτο, γιατί η ομορφιά της έλκυε πολλούς εραστές, και μάλιστα πλούσιους. Είχε αρκετές δούλες να την υπηρετούν.
Κάποια μέρα, ο Πατριάρχης Αντιοχείας κάλεσε σε σύναξη τους Επισκόπους, μεταξύ των οποίων ήταν και ο Άγιος Νόννος, άνδρας εγνωσμένης αγιότητας, πλήρης πνεύματος Αγίου, αλλά και κάτοχος υψηλής θύραθεν παιδείας. Ενώ ήταν συγκεντρωμένοι, λαός και αρχιερείς, στον Ναό του Αγίου Μάρτυρος Ιουλιανού, έτυχε να περνά από κει η φημισμένη εταίρα Πελαγία πάνω στην άμαξά της, στολισμένη με πολυτελή ενδύματα και πετράδια, ενώ η οσμή των αρωμάτων της σκορπιζόταν στον αέρα.
Οι άλλοι αρχιερείς έτρεψαν τα κεφάλια τους για να μην τη δουν, όμως ο Νόννος την παρατηρούσε για αρκετή ώρα προσεκτικά και άρχισε να θρηνεί. Και όταν τον ρώτησαν τι ήταν αυτό που τον έκανε να θρηνεί απάντησε: «Αλίμονο σε μας τους αμελείς, γιατί την ημέρα της Κρίσεως θα ντραπούμε αυτή την πόρνη. Διότι εμείς δεν κάνουμε τίποτα για τον στολισμό της ψυχής μας, ενώ αυτή για να ελκύσει τους εραστές της φροντίζει τόσο επιμελώς τον σωματικό της στολισμό».
Λίγες μέρες αργότερα, κατά τη διάρκεια θείας λειτουργίας, ο Πατριάρχης ανέθεσε και πάλι στον Άγιο Νόννο να διδάξει τον λαό και έτυχε να βρεθεί εκεί και η Πελαγία, κατά θεία οικονομία. Διότι, ακούγοντας το κήρυγμα του Επισκόπου για τη δικαιοκρισία του Θεού, κατανύχθηκε και άρχισε να κλαίει πικρά. Ένιωσε αποστροφή για τον εαυτό της, τις πράξεις της, το αμαρτωλό της παρελθόν. Έστειλε ένα γράμμα στον Επίσκοπο, παρακαλώντας τον να τη δεχτεί για να του εξομολογηθεί τις αμαρτίες της.
Η εξομολόγησή της υπήρξε συγκλονιστική. Έδωσε κατόπιν όλη την περιουσία της στον Επίσκοπο για να τη διαθέσει όπως εκείνος έκρινε (εκείνος πρόσταξε τον επίτροπο να τα δώσει όλα σε χήρες, ορφανά και φτωχούς), απελευθέρωσε τους δούλους της, βαπτίστηκε χριστιανή, ντύθηκε με αντρικά ρούχα και αποσύρθηκε στο Όρος των Ελαιών, κλεισμένη σε ένα κελί για τρία χρόνια και παρουσιαζόμενη ως μοναχός Πελάγιος, ευνούχος.
Ύστερα από καιρό, ο Άγιος Νόννος έστειλε τον διάκονό του Ιάκωβο να ρωτήσει για τον μοναχό Πελάγιο τον ευνούχο, και ο τελευταίος, όταν έφτασε στους Αγίους Τόπους, συνάντησε πράγματι τον Πελάγιο (την Αγία Πελαγία, δηλαδή), που του ζήτησε να μεταφέρει τα σέβη του στον Επίσκοπο Νόννο και να τον παρακαλέσει να ικετεύσει τον Θεό να συγχωρεθούν οι αμαρτίες του.
Αλλά και οι μοναχοί των άλλων κελιών μίλησαν με τα καλύτερα λόγια για τον Πελάγιο, εξαίροντας το ύψος της αρετής και της αγιότητάς του. Μόνο μετά την κοίμησή της κατάλαβαν ότι επρόκειτο για γυναίκα. Θαύμασαν την αρετή και την καρτερία της, και την κήδευσαν με τις τιμές που άξιζαν σε μια Αγία.
Η Αγία Ταϊσία ήταν από την Αίγυπτο και η περίπτωσή της ήταν πολύ πιο τραγική, γιατί στην πορνεία την εξώθησε η ίδια της η μητέρα, όταν η Ταϊσία ήταν μόλις 17 ετών. Και το σωματικό της κάλλος έλκυε πλήθη εραστών.
Άκουσε γι’ αυτήν ο αβάς Σεραπίων και την ευσπλαχνίστηκε. Παρακάλεσε με όλη τη δύναμη της ψυχής του τον Θεό να την ελεήσει και να την οδηγήσει στον δρόμο της μετανοίας. Μεταμφιεσμένος σε στρατιώτη, πήγε στο πορνείο και ζήτησε, δήθεν, να πλαγιάσει με την Ταϊσία. Της ζήτησε να αποσυρθούν σε ένα πιο απομακρυσμένο δωμάτιο, και εκείνη του απάντησε ότι ο Θεός θα τους έβλεπε όπου κι αν πήγαιναν. Αυτός ο λόγος έδωσε την ευκαιρία στον αβά Σεραπίωνα να την αλιεύσει. Της αποκάλυψε ότι είναι μοναχός, της μίλησε για τον φόβο του Θεού, και η Ταϊσία μετανοημένη τον ρώτησε αν υπάρχει γι’ αυτήν σωτηρία. Εκείνος τη διαβεβαίωσε ότι ο Θεός θέλει τη σωτηρία κάθε ανθρώπου και η πρώην πόρνη αφέθηκε στην καθοδήγησή του.
Αφού έκαψε μπροστά στους εραστές της ό,τι είχε συγκεντρώσει από αυτούς, βρήκε πάλι τον αβά Σεραπίωνα, που την οδήγησε σε ένα γυναικείο μοναστήρι. Της είπε να μείνει έγκλειστη σε ένα κελί και να προσεύχεται με τα λόγια «ὁ πλάσας με, ἐλέησόν με», γιατί δεν ήταν άξια να προφέρει καν το όνομα του Θεού.
Πέρασαν τρία χρόνια. Η Ταϊσία ακολούθησε κατά γράμμα τις οδηγίες του πνευματικού της. Εκείνος, βλέποντας τη μετάνοιά της, τη σπλαχνίστηκε. Επισκέφτηκε τον Άγιο Αντώνιο και του διηγήθηκε όλα τα σχετικά με την Ταϊσία. Ο μέγας καθηγητής της ερήμου κάλεσε τότε όλους τους μαθητές του και τους ζήτησε να προσευχηθούν στα κελιά τους όλη τη νύχτα, για να τους αποκαλύψει ο Θεός αν συγχωρέθηκαν οι αμαρτίες της Ταϊσίας.
Εκείνο το βράδυ, προσευχόμενος ο αβάς Παύλος ο Απλούς είδε μια ουράνια κλίνη, περιστοιχισμένη από τρεις λαμπαδηφόρες παρθένες. Πάνω στην κλίνη υπήρχε ένα αμάραντο στεφάνι. Ο αβάς Παύλος σκέφτηκε ότι ένα τέτοιο στεφάνι θα προοριζόταν ασφαλώς για τον Γέροντά του, τον Άγιο Αντώνιο. Όμως, ουράνια φωνή τού αποκάλυψε: «Δεν είναι, Παύλε, αυτό το στεφάνι ούτε για τον Αντώνιο ούτε για κάποιον άλλον από σας, αλλά μόνο για την Ταϊσία, την πρώην πόρνη».
Έχοντας πλέον την πληροφορία ότι η Ταϊσία είχε συγχωρεθεί, ο αβάς Σεραπίων τής ζήτησε να βγει πλέον από το κελί της. Εκείνη όμως τον παρακάλεσε να μείνει εκεί, γιατί οι αμαρτίες της ήταν πολλές. Όταν ο αβάς τη διαβεβαίωσε ότι ο Θεός την είχε συγχωρέσει, εκείνη του είπε ότι από τη στιγμή που μπήκε σε κείνο το κελί είχε συνεχώς τις αμαρτίες της προ των οφθαλμών της, σαν ένα βαρύ φορτίο από το οποίο ήθελε να απαλλαγεί.
Η Αγία Ταϊσία έζησε πλέον στο μοναστήρι με τις άλλες μοναχές για 15 ημέρες και κατόπιν αναχώρησε για την ουράνια Βασιλεία. Η μετάνοιά της και το ύψος της αγιότητας στο οποίο έφτασε, όπως συνέβη και με την Αγία Πελαγία, είναι ένα φωτεινός φάρος για κάθε άνθρωπο, που του δείχνει ότι δεν υπάρχει αδιέξοδο.
Το πέλαγος της ευσπλαχνίας του Ουράνιου Πατέρα σβήνει όλο το αμαρτωλό παρελθόν, όταν υπάρχει ειλικρινής μετάνοια, κατά τον λόγο άλλωστε του Ιδιου του Χριστού: «(…) τίς ἄνθρωπος ἐξ ὑμῶν ἔχων ἑκατὸν πρόβατα, καὶ ἀπολέσας ἓν ἐξ αὐτῶν, οὐ καταλείπει τὰ ἐνενήκοντα ἐννέα ἐν τῇ ἐρήμῳ καὶ πορεύεται ἐπὶ τὸ ἀπολωλὸς ἕως οὗ εὕρῃ αὐτό; καὶ εὑρὼν ἐπιτίθησιν ἐπὶ τοὺς ὤμους αὐτοῦ χαίρων, καὶ ἐλθὼν εἰς τὸν οἶκον συγκαλεῖ τοὺς φίλους καὶ τοὺς γείτονας λέγων αὐτοῖς· συγχάρητέ μοι ὅτι εὗρον τὸ πρόβατόν μου τὸ ἀπολωλός. λέγω ὑμῖν ὅτι οὕτω χαρὰ ἔσται ἐν τῷ οὐρανῷ ἐπὶ ἑνὶ ἁμαρτωλῷ μετανοοῦντι ἢ ἐπὶ ἐνενήκοντα ἐννέα δικαίοις, οἵτινες οὐ χρείαν ἔχουσι μετανοίας».
*Αναδημοσίευση από την εφημερίδα «Ορθόδοξη Αλήθεια»
