Στο πλαίσιο των ανά την Ελλάδα και την Ομογένεια ανά τον κόσμο επετειακών εκδηλώσεων για τη συμπλήρωση δύο πλήρων αιώνων από την Ελληνική Επανάσταση (1821-2021) και, συνεχίζοντας τις εξαγγελθείσες διαδικτυακές διαλέξεις της Ιεράς Μητροπόλεως Ζακύνθου μέσω του Μορφωτικού Κέντρου Λόγου “Αληθώς”, τo βράδυ της Δευτέρας, 29ης Μαρτίου 2021, ο κ. Διονύσιος Ζαφειρόπουλος, Θεολόγος και μάχιμος Εκπαιδευτικός, παρουσίασε ομιλία με θέμα: “Ο 18ΧΡΟΝΟΣ ΝΕΟΜΑΡΤΥΣ ΘΕΟΦΙΛΟΣ, ΣΠΟΡΟΣ ΕΚ ΖΑΚΥΝΘΟΥ ΓΙΑ ΤΟ ΔΕΝΤΡΟ ΤΗΣ ΕΘΝΕΓΕΡΣΙΑΣ”.
Ο κ. Ζαφειρόπουλος, στο πρώτο μισό της πολύ ενδιαφέρουσας ομιλίας του, παρουσίασε το εύρος και το βάθος του όντως θαυμαστού φαινομένου των Νεομαρτύρων. Τόνισε συγκεκριμένα:
“[…] Η θυσία των νεομαρτύρων δεν είχε μόνο θρησκευτική αλλά και εθνική σημασία για τους καταπιεσμένους χριστιανούς, διότι από τα μεταβυζαντινά χρόνια ελληνισμός και χριστιανισμός, εθνική συνείδηση και ορθόδοξη ταυτότητα, ήταν τόσο άρρηκτα συνυφασμένα, ώστε στα μαρτυρολόγια να διαβάζουμε -ειδικά για τους εξωμότες- ότι «ετούρκισε», δηλαδή έχασε την ιδιότητα του έλληνα, όταν κάποιος γινόταν μουσουλμάνος. Έτσι η σθεναρή αντίσταση των νεομαρτύρων στις πιέσεις των κατακτητών να αρνηθούν την πίστη τους ήταν ένας ειρηνικός και ήπιος τρόπος να αντισταθούν με υπομονή και καρτερία. […] Οι νεομάρτυρες ως φορείς της μακραίωνης χριστιανικής και ελληνικής παράδοσης ήταν αυτοί που αγωνίστηκαν για την ελευθερία της σκέψης και της συνείδησης κάθε χριστιανού και με την άρνησή τους να υποταχθούν στο θέλημα του κατακτητή θυσιάστηκαν και για την εθνική ανεξαρτησία.
Οι νεομάρτυρες έχοντας την χριστιανική, αλλά και την ελληνική παράδοση αγωνίστηκαν πρωτίστως για την προάσπιση της θρησκευτική ελευθερίας και του δικαιώματος του κάθε ανθρώπου να ακολουθεί τα πιστεύω του. Συνέβαλαν έτσι και στην επιβίωση του έθνους γενικότερα αποδεικνύοντας ότι μόνο όσοι διαπνέονται από αξιόλογη πνευματική παράδοση μπορούν να αντιμετωπίσουν τις αντιξοότητες της ζωής, φτάνοντας ακόμα και μέχρι τη θυσία.
[…] Οι Νεομάρτυρες μαζί με τους Εθνομάρτυρες έγιναν τα ζωντανά παραδείγματα για τον υπόδουλο Ελληνισμό, δηλώνοντας ότι τίποτε δεν χάθηκε οριστικά, ότι τα ηρωικά βλαστάρια του Γένους είναι εδώ, όρθια και αγωνίζονται για τα ελληνορθόδοξα ιδανικά και την εθνική αποκατάσταση. Οι Νεομάρτυρες, τόσο στα προεπαναστατικά χρόνια, όσο και κατά την διάρκεια της Επανάστασης υπήρξαν οι ηρωικές μορφές, που εμψύχωναν το υπόδουλο Έθνος και του έδειχναν τον δρόμο της ελευθερίας, η οποία περνά αναγκαστικά μέσα από τον άθλο και το μαρτύριο. Δίδασκαν με το παράδειγμά τους πως τίποτε δεν χαρίζεται, αλλά κατακτιέται και πως ἡ ανάσταση της Πατρίδας θα προέλθει μέσα από τις θυσίες των αγωνιστών και τον μαρτυρικό θάνατο των ηρώων. […]”
Στη συνέχεια ο έμπειρος Ομιλητής εστίασε στη περίπτωση του πτωχού 18χρονου ζακυνθινόπουλου, Θεόφιλου Μαραμπελιώτη, ο οποίος, όντας στη δούλεψη ενός καραβιού, αρνήθηκε να αλλάξει την πίστη του και οδηγήθηκε στον διά πυράς θάνατο στη Χίο, το 1635. Ο κ. Ζαφειρόπουλος ακολούθως, με τρόπο γλαφυρό, αναφέρθηκε στο πώς ο ταπεινός εκείνος ζακύνθιος έφηβος υπερασπίστηκε με την θυσία της ίδιας της ζωής του τα πατροπαράδοτα πιστεύματα και, ταυτόχρονα, το γένος των Ρωμιών. Είπε μεταξύ άλλων:
“[…] Ευχαριστούμε τον άγιο Θεόφιλο, γιατί όταν έφυγε από τη Ζάκυνθο και βρέθηκε στην τουρκοκρατούμενη Ελλάδα κουβάλησε μαζί του την πίστη των πατέρων του, κουβάλησε μαζί του την ελληνική του καταγωγή. Είχε χαράξει βαθιά στην ψυχή του, ότι είναι ορθόδοξος και ότι είναι Έλληνας. Αυτή ήταν η ταυτότητα του, όχι γραμμένη σε κάποιο χαρτί, αλλά χαραγμένη στο αίμα του, το οποίο πρόσφερε, για να μην μολυνθεί από αλλόθρησκους και αλλοεθνείς.
Ευγνωμονούμε τον άγιο Θεόφιλο, γιατί κατέστη πρότυπο, για όλες τις επερχόμενες γενεές που αναζητούν ηθικές αρχές, διαχρονικές αξίες και ιδανικά ζωής. Είναι το νέο παλληκάρι που μιλά σε όλους τους νέους και σε όλες τις νέες που ανοίγονται στο πέλαγος της ζωής να πάρουν την σωστή πορεία πλεύσης, για να μην χρειαστεί να πουν σύμφωνα με τον ποιητή Γ. Σεφέρη «πήραμε τη ζωή μας λάθος και αλλάξαμε ζωή». Είναι το νέο παλληκάρι που από την εποχή του και μετέπειτα εμψύχωσε χιλιάδες άλλους, για να φτάσουμε στην ώρα του ξεσηκωμού.
Ψάλλουμε στο απολυτίκιό του «Θεόν τον σαρκωθέντα ευθαρσώς ομολόγησας, τα Αγαρηνών καταπτύσας απιστίας διδάγματα», το οποίο από μια πρώτη ματιά τον παρουσιάζει ως ήρωα της πίστης ερευνώντας όμως καταλαβαίνουμε ότι ήταν και φύλακας της φιλτάτης πατρίδας, γιατί τα δυο αυτά μεγέθη ήταν άρρηκτα συνυφασμένα. Αν χανόταν το ένα όχι απλά κινδύνευε το άλλο, αλλά εξαφανιζόταν και αυτό. Καθένας και καθεμιά που απαρνιόταν την ορθόδοξη πίστη δεν γινόταν απλώς μουσουλμάνος, αλλά τούρκευε. […]
Θαυμάζουμε το μαρτύριό του, το οποίο υπέστη υπέρ πίστεως, ταυτόχρονα όμως αποτέλεσε πηγή έμπνευσης και άλλων ανθρώπων. Ο ηρωισμός, η ανδρεία, το θάρρος εμψύχωσε τους σκλαβωμένους υπόδουλους Έλληνες, με αποτέλεσμα να αντιμετωπίσουν τον εχθρό με την διαφύλαξη της πατροπαράδοτης πίστης και της ελληνικής συνείδησης και όταν ήρθε η κατάλληλη στιγμή να μην λυγίσουν, αλλά να οπλιστούν με ακατανίκητη δύναμη, όπως ο μικρόσωμος Δαυίδ απέναντι στον γίγαντα Γολιάθ, όπως ο άγιος Νέστορας απέναντι στον αήττητο Λυαίο, όπως το νέφος των νεομαρτύρων. […]”
Και κατέληξε ο Ομιλητής: “Καθώς συμπληρώθηκαν 200 χρόνια από την επανάσταση του 1821 προσφέραμε εις εμπόδιον λήθης και εις οσμήν ευωδίας πνευματικής την συμβολή των νεομαρτύρων στην αφύπνιση του γένους. Οι νεομάρτυρες είναι οι πρώτοι ήρωες της επαναστάσεως. Δια πρεσβειών και δι’ ευχών των αγίων νεομαρτύρων, ανάμεσα στους οποίους βρίσκεται και ο Νεομάρτυς άγιος Θεόφιλος ο Ζακύνθιος φυλάχθηκαν τα ιερά και τα όσια της πατρίδας μας, για να λέμε σήμερα στον εθνικό μας ύμνο «απ’ τα κόκκαλα βγαλμένη των Ελλήνων τα ιερά και σαν πρώτα ανδρειωμένη χαίρε, ω χαίρε, Ελευθεριά».”
