Ο Πρόεδρος της Εσθονίας, Alar Karis αρνήθηκε να επικυρώσει την τροποποίηση του Νόμου περί Εκκλησιών και Θρησκευτικών Πεποιθήσεων που είχε εγκρίνει το κοινοβούλιο της χώρας νωρίτερα αυτόν τον μήνα και το οποίο προέβλεπε τη διακοπή των σχέσεων της Εσθονικής Εκκλησίας με το Πατριαρχείο Μόσχας.
Ο Εσθονός πρόεδρος επικαλέστηκε στην απόφαση του την πιθανή «σύγκρουση» της τροπολογίας με βασικές διατάξεις του Συντάγματος — συγκεκριμένα την αρχή της αναλογικότητας (Άρθρο 11), την ανεξιθρησκεία (Άρθρο 40) και την ελευθερία του συνεταιρίζεσθαι (Άρθρο 48).
Σύμφωνα με το εσθονικό δίκαιο, ο πρόεδρος της χώρας έχει την εξουσία να αρνηθεί την επικύρωση ενός νόμου εάν εγείρονται ζητήματα συνταγματικότητας. Το εν λόγω νομοσχέδιο έχει επιστραφεί στην Επιτροπή Νομικών Υποθέσεων του Riigikogu (εσθονικού κοινοβουλίου) για επανεξέταση.
Οι βουλευτές θα επανεκτιμήσουν τις παρατηρήσεις του Προέδρου και θα κληθούν να αποφασίσουν εάν θα προχωρήσουν σε τροποποιήσεις ή θα διατηρήσουν το αρχικό περιεχόμενο, προτού τεθεί εκ νέου στο κοινοβούλιο για ψηφοφορία.
«Θα εξετάσουμε διεξοδικά τη θέση του Προέδρου, σε συνεργασία με την κυβέρνηση και τις αρμόδιες κοινοβουλευτικές επιτροπές, και θα προσδιορίσουμε την κατάλληλη πορεία», δήλωσε ο Υπουργός Εσωτερικών, Igor Taro.
Παρά την απόφαση του Προέδρου, ο Υπουργός Εσωτερικών υπερασπίστηκε τον πυρήνα του νομοσχεδίου, δηλώνοντας πως «κανένας οργανισμός που δραστηριοποιείται εντός των συνόρων της Εσθονίας δεν θα πρέπει να κατευθύνεται ή να επηρεάζεται από εχθρικές ξένες δυνάμεις».
Ο ίδιος υπενθύμισε ότι «τόσο η Κοινοβουλευτική Συνέλευση του Συμβουλίου της Ευρώπης όσο και το ίδιο το Κοινοβούλιο της Εσθονίας έχουν καταδικάσει τη στήριξη που παρέχει το Πατριαρχείο Μόσχας στη στρατιωτική επιθετικότητα της Ρωσίας».
Ιδιαίτερη αναφορά έγινε στην Εσθονική Ορθόδοξη Εκκλησία (πρώην Εσθονική Ορθόδοξη Εκκλησία του Πατριαρχείου Μόσχας) και στη Μονή Πουχτίτσα, οι οποίες, όπως δήλωσε ο υπουργός, εξακολουθούν να υπάγονται διοικητικά στο Πατριαρχείο Μόσχας, γεγονός που εγείρει «εύλογες ανησυχίες για εξωτερικές επιρροές, ιδίως υπό το φως της τεκμηριωμένης στήριξης του Πατριαρχείου προς τις ρωσικές στρατιωτικές ενέργειες».
Ο Igor Taro υπογράμμισε πως η διαφύλαξη της εθνικής ασφάλειας και της συνταγματικής τάξης αποτελεί ύψιστη προτεραιότητα για την κυβέρνηση: «Η θρησκευτική ελευθερία είναι θεμελιώδες δικαίωμα στην Εσθονία. Όλοι πρέπει να μπορούν να ασκούν την πίστη τους χωρίς αδικαιολόγητες παρεμβάσεις από εχθρικούς εξωτερικούς παράγοντες».
Οι νομοθετικές τροποποιήσεις αποσκοπούσαν στην επικαιροποίηση και αποσαφήνιση των υφιστάμενων ρυθμίσεων, ανταποκρινόμενες τόσο στην αυξανόμενη πολυμορφία του θρησκευτικού τοπίου της Εσθονίας όσο και στην ανάγκη για περιορισμό των κινδύνων θρησκευτικής ριζοσπαστικοποίησης ή πολιτικής εργαλειοποίησης της πίστης.
“Πέρασε” από το κοινοβούλιο το νομοσχέδιο σχετικά με τη διακοπή σχέσεων της Εσθονικής Εκκλησίας με τη Μόσχα
Υπενθυμίζεται ότι τον Απρίλιο του 2025 «πέρασε» από τη Βουλή της Εσθονίας το νομοσχέδιο που εισηγήθηκε η κυβέρνηση, και στόχο έχει να αποκόψει την Εσθονική Ορθόδοξη Εκκλησία από το Πατριαρχείο Μόσχας.
Συγκεκριμένα, το νομοσχέδιο αφορά στην «πρόληψη της εργαλειοποίησης θρησκευτικών οργανώσεων που δραστηριοποιούνται στην Εσθονία για την υποκίνηση μίσους ή βίας». Υπέρ του νομοσχεδίου ψήφισαν 60 μέλη του Riigikogu, ενώ 13 ψήφισαν κατά.
Στην επεξηγηματική σημείωση αναφέρεται ότι η Εσθονία υποστηρίζει τη θρησκευτική ελευθερία, αλλά το κράτος πρέπει επίσης να λαμβάνει υπόψη τις προκλήσεις που απειλούν την ασφάλεια του κράτους και της κοινωνίας.
Τι απάντησε το Πατριαρχείο Μόσχας
Στην ψήφιση του νομοσχεδίου αντέδρασε η Ρωσική Εκκλησία, που σε ανακοίνωσή της ανέφερε ότι ο νέος νόμος που ψηφίστηκε από την εσθονική Βουλή, «επιβάλλει διακρίσεις εις βάρος 250.000 θρησκευόμενων Εσθονών πολιτών, στερώντας τους την ελευθερία του θρησκεύσθαι».
Απορρίπτει δε ως «ανεδαφικό» τον ισχυρισμό που προβάλλεται στο νομοσχέδιο ότι «ο δεσμός των ορθοδόξων χριστιανών της Εσθονίας με το Πατριαρχείο Μόσχας δημιουργεί απειλή για την ασφάλεια του εσθονικού κράτους, το συνταγματικό καθεστώς και τη δημόσια τάξη στη χώρα».
